2697 Grischunas e Grischuns han retratg agid social l'onn 2017. Var dus terzs da las persunas sustegnidas èn confruntadas – pervia da lur vegliadetgna, pervia da lur situaziun famigliara, pervia da la situaziun da sanadad u pervia da lur scolaziun – cun sfidas pli grondas da meglierar directamain lur situaziun d'entrada. Quai resorta da las datas las pli actualas da la statistica svizra d'agid social da l'uffizi federal da statistica (UST) per il chantun Grischun. En cumparegliaziun cun l'onn 2016 èn las cifras restadas quasi las medemas (minus 41 persunas).

Sche persunas en Svizra crodan en ina situaziun finanziala d'urgenza, pon ellas sa drizzar a l'agid social. Quel è l'ultima rait da retegnida e garantescha il minimum d'existenza, sche l'agen salari, auters agids finanzials sco daners da dischoccupaziun, rentas u stipendis na tanschan betg e sche er il sustegn da persunas parentas manca. La quota da persunas dal chantun Grischun ch'èn stadas en questa situaziun e ch'èn vegnidas sustegnidas da l'agid social è restada relativamain constanta durant ils ultims 10 onns tar circa 1,2 fin 1,4 pertschient da la populaziun. Er relativamain constantas èn las gruppas da la populaziun che crodan en ina situaziun d'urgenza: uffants e giuvenils, persunas divorziadas, persunas nubilas, persunas ch'educheschan sulettas e persunas che n'han betg la scolaziun da basa necessaria dovran spezialmain savens agid social.

Grafica 1: Quota d'agid social en il chantun Grischun, 2008 fin 2017

Funtauna UST – statistica d'agid social 2017

Memia giuven u memia vegl per il martgà da lavur
La via la pli simpla or da l'agid social maina sur il martgà da lavur. Tgi che chatta ina plazza da lavur e gudogna uschia in salari po puspè daventar finanzialmain independent entaifer in temp fitg curt. In'evaluaziun da las caracteristicas da las persunas che han difficultads da s'integrar en il martgà da lavur mussa la quota da persunas che na san betg meglierar directamain lur situaziun d'entrada. Las cifras mussan che l'obstachel il pli impurtant per l'integraziun en il martgà da lavur è la vegliadetgna da las persunas che retschaivan agid social. L'onn 2017 derivavan ensemen 42 pertschient da las persunas sustegnidas da duas gruppas che n'han, pervia da lur vegliadetgna, strusch vistas da survegnir ina plazza da lavur. D'ina vart èn quai uffants da 0 fin 17 onns. Els èn memia giuvens per pratitgar ina lavur regulara e vegnan per il solit sustegnids da l'agid social ensemen cun lur geniturs. L'onn 2017 avevan 28 pertschient da las persunas che han retschavì agid social sut 18 onns. Da l'autra vart stattan persunas che han dapli che 55 onns e per las qualas igl è difficil da returnar en il martgà da lavur u d'augmentar l'activitad professiunala. L'onn 2017 avevan 14 pertschient da las persunas che han retschavì agid social sur 55 onns. Entant che Grischunas e Grischuns da tut las categorias da vegliadetgna retiran en media durant 3 onns e 3 mais agid social, è la media da la durada da retratga da las persunas da las categorias da vegliadetgna 0 fin 17 onns sco er sur 55 onns cun 3,5 fin 4 onns significantamain pli auta.

Grafica 2: Quota d'agid social tenor caracteristicas da persunas e da chasadas, 2017

Funtauna UST – statistica d'agid social 2017

Obligaziuns famigliaras, in grad da scolaziun bass ed auters impediments per il martgà da lavur
Trais ulteriuras gruppas èn confruntadas cun sfidas pli grondas, sch'ellas vulan s'integrar en il martgà da lavur. Sin l'emprima plazza stattan persunas ch'educheschan sulettas lur uffants minorens. Ellas na pon per part betg correspunder svelt avunda a la flexibilitad pretendida dal martgà da lavur. Uschia pon per exempel la mancanza d'ina disponibladad a curta vista da plazzas per la tgira d'uffants u temps da lavur ordaifer ils temps fixs da las purschidas da la tgira d'uffants chaschunar ch'ellas èn limitadas supplementarmain en la tscherna d'ina plazza da lavur. Ina segunda gruppa vegn furmada da las persunas cun in grad da scolaziun bass, che han pia absolvì main che 7 onns da scola. Per questas persunas che na disponan betg da la furmaziun fundamentala necessaria èsi fitg difficil d'entrar en il martgà da lavur che pretenda adina pli savens forzas da lavur autamain spezialisadas. Sin plazza trais sa chatta ina gruppa maschadada che ha pitschnas schanzas sin il martgà da lavur tranter auter pervia da motivs da sanadad, ma che n'ha tuttina betg il dretg da survegnir sustegn da l'assicuranza d'invaliditad (p.ex. en cas da malsognas da dependenza). Ensemen reuneschan questas trais gruppas l'onn 2017 21 pertschient da las persunas che retschaivan agid social en il chantun Grischun. Persunas da questas gruppas dovran en media bundant 3 onns agid social.

Grafica 3: Quota da persunas che han difficultads da s'integrar en il martgà da lavur, cumpareglià cun ils cas d'agid social, 2017

Funtauna UST – statistica d'agid social 2017
Remartga: I sa tracta d'ina evaluaziun da plirs stgalims da las suandantas variablas e caracteristicas: 1. vegliadetgna "pli giuven che 18  nns" e "pli vegl che 55 onns", 2. structura dal cas: "persuna ch'educhescha suletta", 3. situaziun d'entrada da gudogn: valitaziun tras ils servetschs socials sco "temporarmain incapabel da lavurar", "permanentamain invalid", "naginas schanzas sin il martgà da lavur", 4. scolaziun: "frequentà la scola main che 7 onns". Cun quest proceder vegnan exclusas dumbraziuns dublas.

L'agid social sco ultima rait da retegnida
Las cifras dal UST mussan che agid social vegn duvrà en il chantun Grischun per gronda part da persunas, che han ina lunga dependenza structurala. Questas persunas han paucas vistas da meglierar directamain lur situaziun d'entrada e da daventar independentas finanzialmain. Ellas dovran l'agid social per che lur existenza saja garantida.
La quota d'agid social dal chantun Grischun è ina da las pli bassas da la Svizra. L'onn 2017 sa chattava ella cun 1,4 pertschient da la populaziun cleramain sut la media svizra da 3,3 pertschient.

La statistica svizra d'agid social (SAS) è ina retschertga da datas annuala che vegn realisada da l'uffizi federal da statistica. La finamira da la statistica è quella da registrar il dumber e la structura da las persunas che retiran en Svizra agid social economic sco er anteriuras prestaziuns socialas dependentas d'in basegn.


Infurmaziuns:
- Susanna Gadient, manadra da l'uffizi dal servetsch social, tel. 081 257 26 51, e-mail Susanna.Gadient@soa.gr.ch
- Marc Dubach, uffizi federal da statistica, schef da la secziun agid social, tel. 058 463 65 78, e-mail marc.dubach@bfs.admin.ch  


Gremi: uffizi dal servetsch social
Funtauna: rg uffizi dal servetsch social