La regenza vul promover il sport da trailrunning sco purschida turistica attractiva. Plinavant ha ella concedì contribuziuns chantunalas per ina senda da tschimas singulara a Laax sco er per la perscrutaziun dal clima a Tavau, la quala giauda respect sin l'entir mund.  

Il Grischun daventa ina destinaziun da trailrunning

En il rom da la nova politica regiunala da la confederaziun (NPR) ha la regenza concedì a la Zenit run ScRL ina contribuziun da totalmain 1,5 milliuns francs per il project "graubündenTRAILRUN". La contribuziun NPR vegn pajada mintgamai per la mesadad da la confederaziun e dal chantun. Cun il project "graubündenTRAILRUN" duai il chantun Grischun exaurir ils potenzials dal sport da trailrunning e sa posiziunar sco regiun da trailrunning. Uschia presta "graubündenTRAILRUN" ina contribuziun per rinforzar il sistem turistic general e porscha al chantun la schanza da surpigliar ina rolla da piunier en quest sectur.

En il rom dal project vegn stabilida en il Grischun durant ils onns 2020 fin 2023 ina purschida attractiva cun agid da differentas mesiras ensemen cun partenaris interessads. Il focus vegn mess sin l'elavuraziun d'infurmaziuns da basa sco er da concepts da realisaziun. Quai permetta als partenaris participads da concepir en moda effizienta il turissem da trailrunning. Tras l'utilisaziun da sinergias e d'enconuschientschas specificas sco er tras ina coordinaziun sistematica tranter ils partenaris ed ils furniturs da prestaziuns duai vegnir iniziada ina dinamica da svilup. Il chantun Grischun è fitg interessà d'accumpagnar stretgamain il project per pudair nizzegiar optimalmain las experientschas gia fatgas, tranter auter cun grischunBIKE e cun grischunHIKE.

©Zenit run ScRL 

Senda da tschimas singulara a Laax

La regenza e la confederaziun sustegnan la construcziun d'ina senda da tschimas a Laax. Per quest intent ha la regenza deliberà ina contribuziun chantunala dad 1 milliun francs, da quai var 348 000 francs sco prestaziun equivalenta a l'emprest federal (2 milliuns francs) en il rom da la nova politica regiunala. Gia avant in'emna ha la regenza approvà la revisiun parziala da la planisaziun locala da la vischnanca da Laax, ch'è stada necessaria per quest project.

Cun la senda da tschimas stgaffescha la vischnanca da Laax ina purschida singulara che preschenta la natira e la cuntrada en moda tut speziala a las visitadras ed als visitaders. Il trassé da Murschetg fin al vitg da Laax permetta da colliar ina cun l'autra las purschidas turisticas existentas da la destinaziun e da trair a niz sinergias. L'entrada e l'extrada disponan mintgamai d'in ascensur, uschia che questa purschida turistica po vegnir nizzegiada da tut las generaziuns ed er da persunas cun restricziuns corporalas. La senda da tschimas, che ha ina lunghezza da circa 1,6 kilometers, custa tut en tut var 7,5 milliuns francs.

©Vischnanca da Laax

Contribuziuns chantunalas per la perscrutaziun dal clima

La regenza ha concedì a l'institut svizzer per la climatologia alpina e per la medischina a Tavau (ISP) ina contribuziun chantunala annuala da var 509 000 francs per ils onns 2020 fin 2023 a favur da l'observatori fisical-meteorologic/center mundial da radiaziun (OFMT/CMR). La premissa per questas contribuziuns chantunalas èn las contribuziuns annualas da la confederaziun e da la vischnanca da Tavau.

Plinavant ha la regenza concedì al ISP ina contribuziun chantunala per cofinanziar la collavuraziun pli stretga tranter il OFMT/CMR e la scola politecnica federala (SPF) Turitg. Questa contribuziun vegn pajada sut la cundiziun che la directura dal OFMT/CMR vegnia engaschada sco professuressa affiliada a la SPF Turitg. Il dretg d'ina professura affiliada han mo persunalitads excellentas d'ina instituziun da perscrutaziun svizra u estra che pon lavurar cun in pitschen grad d'occupaziun en ina SPF en il rom d'in contract da collavuraziun instituziunala. Per l'onn 2019 vegnan pajads 140 000 francs. Per l'onn 2020 èn vegnids garantids 240 000 francs.

Las activitads da perscrutaziun dal OFMT/CMR èn centralas per pudair cumprovar scientificamain midadas dal clima. Il ISP è sa concentrà ils ultims decennis sin la perscrutaziun da l'influenza dal sulegl ed ha acquistà en quest sectur ina rolla dominanta sin l'entir mund en quai che reguarda il svilup d'experiments e d'instruments. Cun l'engaschament da la nova directura dal OFMT/CMR, prof. dr. Louise Harra, ch'è ina fisicra dal sulegl ordvart renconuschida sin plaun internaziunal, e cun sia elecziun sco professuressa affiliada a la SPF Turitg tras il cussegl da las SPF vegn mess il fundament per integrar anc meglier il OFMT/CMR en la cuminanza scientifica naziunala ed internaziunala.

©OFMT/CMR

Il Grischun duai vegnir integrà en il cumbat cunter la mafia

En ina brev al cussegl federal pretenda la regenza ch'ils territoris italofons dal chantun Grischun vegnian integrads en il plan d'acziun naziunal per il cumbat cunter la mafia. Il plan d'acziun duai vegnir concepì per il Tessin, perquai ch'igl exista – tenor il cussegl federal – in grond privel d'activitads mafiusas en ils chantuns da cunfin dal sid, cunzunt en il Tessin. La regenza grischuna è dentant da l'avis ch'ils territoris italofons dal chantun Grischun èn medemamain pertutgads da quests svilups – en spezial la regiun Moesa che cunfinescha directamain cun il chantun Tessin. La regiun Moesa è drizzada vers il spazi economic dal Tessin. Sche la regiun Moesa na vegniss betg resguardada en il plan d'acziun naziunal, stuess ins quintar che la criminalitad organisada sa spustass dal chantun Tessin en la regiun Moesa. En ina dimensiun in pau pli pitschna dastgass quai er esser il cas per las autras vals dal sid italofonas, la Bregaglia ed il Puschlav. Quai na vegn betg mo ad esser problematic per las regiuns pertutgadas, mabain vegn er ad engrevgiar il cumbat cunter la criminalitad organisada. Quest cumbat è chaussa da la confederaziun. Il chantun sez ha gia augmentà ulteriuramain sias stentas ils ultims onns.

Novas rutas da sgol per il heliport a Vaz sut

La regenza ha prendì posiziun tar il plan sectorial Infrastructura da l'aviatica (PSIA) da la confederaziun concernent il heliport a Vaz sut. Quest plan sectorial fixescha per las autoritads en moda lianta las finamiras e las prescripziuns per l'infrastructura da l'aviatica civila en Svizra. Tranter auter cuntegna el er l'intent ed ils tratgs fundamentals da l'utilisaziun da mintga plazza aviatica e heliport en Svizra.

Ina proposta da midada centrala da la regenza concerna l'adattaziun da la ruta sid dals sgols d'arriv e da partenza dal heliport a Vaz sut. Sin la parcella vischina al vest construescha la Posta svizra in center regiunal da pachets en la zona d'industria. Pervia da quai sto la ruta sid dals sgols d'arriv e da partenza vegnir spustada levamain, per ch'i na resultian nagins conflicts tranter l'edifizi nov da la Posta e la ruta da sgols. La regenza ha ultra da quai proponì che la possessura da la plazza aviatica vegnia obligada da prestar mesiras da cumpensaziun ecologicas. Questas mesiras èn daventadas necessarias, perquai che las rutas prescrittas dals sgols d'arriv e da partenza mainan sur biotops d'impurtanza naziunala e regiunala. Plinavant ha la regenza rendì attent a dus territoris per implants d'energia da vent. Sche projects sa concretisassan là, duvrassi en mintga cas ina coordinaziun cun il heliport a Vaz sut respectivamain cun las rutas dals sgols d'arriv e da partenza. 

©Swiss Helicopter SA 

Cumplettaziun da la via da velo a Martina

La regenza ha approvà in project per curreger la via d'Engiadina en il vitg da cunfin Martina. En il rom da la realisaziun da l'ovra idraulica da cunfin En (OIE) è la via d'Engiadina vegnida renovada e cumplettada ils ultims onns cun vials da velo da tuttas duas varts, e quai da la serenera Martina fin a la tschiffada OIE ad Ovella. Ussa vegn questa cumplettaziun cuntinuada tranter la staziun da duana a Martina e la serenera. Quai garantescha ina circulaziun segira dal traffic da velo, la fusiun da la via da velo da la Val da l'En respectivamain da la Via Claudia Augusta (R8) sco er la colliaziun cun la via da la Norbertshöhe en Austria.

En il rom dal project vegn il traject d'ina lunghezza da var 500 meters tranter auter schlargià, ed el survegn vials da velo da tuttas duas varts da la via. Tras la renovaziun da la via po la segirezza dal traffic e dal manaschi vegnir augmentada considerablamain entaifer il vitg da Martina. Ils custs totals dal project importan circa 4,3 milliuns francs. 

Il chantun Grischun ha schlià las cunvegnas cun la scola auta spezialisada da la Svizra orientala

Dapi il 1. da settember 2019 vegn l'anteriura scola auta da tecnica ed economia (SATE Cuira) manada sut la designaziun "Scola auta spezialisada dal Grischun (SASGR)". Per il 1. da schaner 2020 sa distatga ella perquai da la scola auta spezialisada da la Svizra orientala (SASSO). Las trais scolas parzialas restantas da la SASSO – la scola auta spezialisada Son Gagl, la scol'auta da tecnica Rapperswil e la scola auta per tecnica Buchs – vegnan reunidas en la scola auta spezialisada da la Svizra orientala (OST). Pervia dal detretschament da las structuras da las scolas autas spezialisadas en la Svizra orientala e pervia da la restructuraziun da las scolas autas spezialisadas en il chantun Son Gagl croda il chantun Grischun davent sco conpurtader da la scola auta per tecnica Buchs, senza restar en la futura OST. La constituziun da la OST ha per consequenza che las cunvegnas existentas cun il chantun Grischun ston vegnir abolidas. En vista a quests fatgs ha la regenza approvà las cunvegnas d'aboliziun correspundentas.


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun