Il concept per promover il sport serva sco basa per tut las mesiras dal chantun Grischun en il sectur da la promoziun dal sport e dal moviment. El è en vigur dapi l'onn 2016 ed enritgescha dapi lura la promoziun grischuna dal sport cun numerusas novaziuns. Per optimar vinavant las mesiras da promoziun e per las adattar als basegns che sa midan è il concept vegnì revedì suenter quatter onns.

En il rom dal concept per promover il sport preschenta il chantun Grischun la situaziun actuala en ils differents secturs da la promoziun dal sport e definescha en quest connex ils puncts centrals da sia politica da promoziun dal sport. La glista da las mesiras ch'èn vegnidas realisadas dapi l'entrada en vigur dal concept l'onn 2016 è lunga ed è la perditga per ina buna collavuraziun dals differents posts e partenaris che sa fatschentan cun il sport. Da tut en tut 22 finamiras ch'èn vegnidas fixadas avant tschintg onns, han 15 pudì vegnir cuntanschidas dal tuttafatg e 6 per part. Mo tar ina finamira han ins stuì constatar posteriuramain che la realisaziun fiss colliada cun fitg blera lavur e cun custs sproporziunadamain gronds.

Cuntinuar cun la via optimada
Il concept revedì duai ussa, suenter che l'emprima versiun è vegnida examinada ed optimada en moda cumplessiva, exister ed esser valaivel per in temp pli lung. La realisaziun da las mesiras da promoziun decididas ussa duai avair in effect optimant e consolidar ed optimar vinavant quella promoziun dal sport ch'è gia vegnida giuditgada sco "buna" tant da la populaziun sco er da las federaziuns da sport e da las vischnancas.

Da nov cuntegna il concept per promover il sport 18 finamiras cun tut en tut 38 mesiras concretas che vegnan ad esser directivas durant ils proxims onns. Quellas cumpiglian tranter auter in rinforz da la cussegliaziun e dals contacts dals posts e dals partenaris participads, e quai sur tut ils puncts centrals da la promoziun ora. La promoziun dal moviment en las scolas duai vegnir approfundada anc ina giada sco punct impurtant per cuntanscher sche pussaivel tut ils uffants e tut ils giuvenils. En quest connex dat il concept in'attenziun speziala a la multifariadad. Ultra da quai vul il Grischun sa mussar avert per iniziativas da moviment che sveglian l'interess da tut la populaziun u da parts d'ella per motivar uschè bleras persunas sco pussaivel da far sport e da sa mover. Qua vegn il focus mess en spezial sin projects dal sport da naiv e dal sport al liber.

En il sectur dal sport da prestaziun vegn l'attenziun messa sin la cumpatibilitad cun la furmaziun en scola ed en la professiun che duai vegnir meglierada anc pli fitg e che duai tegnair quint en moda optimala da las atletas giuvnas e dals atlets giuvens. En l'accent da promoziun «Infrastructura da sport» è ultra da quai la devisa da segirar e da duvrar en moda persistenta ils spazis per sa mover. Ultra da l'accessibladad dals implants da sport classics, che vegnan duvrads da las uniuns da sport, vegnan spazis per sa mover multifars ed accessibels resguardads sco centrals, per che la populaziun possia sa mover suffizientamain.

Dal sport d'uffants e da giuvenils al sport da prestaziun…
Bleras da las mesiras ch'èn gia vegnidas lantschadas cun il concept per promover il sport l'onn 2016 èn sa cumprovadas. Menziunà spezialmain po vegnir per exempel il program da manadras e manaders giuvens «1418manaders» che tematisescha in dals problems ils pli acuts da bleras uniuns e che gida cun l'instrucziun da giuvenils da 14 fin 18 onns essenzialmain cunter la mancanza da manadras e manaders. Ma er la finanziaziun da la gestiun da centers da prestaziun ch'è vegnida stgaffida da nov sto vegnir menziunada. En il sport da prestaziun da la generaziun giuvna procura quella per ina segirezza da planisaziun.

…sur occurrenzas ed infrastructura…
Cun il «Di dal sport grischun» è vegnì stgaffì – sin giavisch da las federaziuns – in'occurrenza regulara che preschenta bain la lavur preziusa e l'impurtanza sociala da las uniuns da sport en tut las regiuns dal chantun. Turisticamain impurtantas per il Grischun èn però er las differentas occurrenzas da sport grondas. Qua han las attribuziuns da las contribuziuns pudì vegnir adattadas en quel senn ch'il chantun po conceder contribuziuns pli grondas ad occurrenzas che augmentan il grad d'enconuschientscha dal Grischun sco regiun turistica e la creaziun da valurs turisticas, ch'èn d'ina impurtanza surregiunala e che integreschan la marca graubünden en lur concept da communicaziun. Areguard l'accent da promoziun «Infrastructura da sport» è vegnì revedì il Concept per implants da sport d'impurtanza chantunala (CISIC) e cumplettà cun la promoziun d'implants da sport d'impurtanza regiunala.

…fin a l'infurmaziun e cussegliaziun
Spezialmain dumandadas èn stadas las cussegliaziuns en il sectur da la concepziun da spazis per sa mover sco plazzas da giugar e da pausa, pumptracks, percurs da fitness en la natira (parcs da moviment) u er da vias da scola segiras. In accent è vegnì mess sin il sectur da l'integraziun d'umans cun impediments. Cun l'integraziun e cun il sustegn finanzial dal post da coordinaziun da Special Olympics ha pudì vegnir fatga ina lavur da svilup preziusa. En vista als Special Olympics World Winter Games 2029 a Cuira e conturns vegnan cuntinuadas las stentas per in mund da sport inclusiv.

Agiunta:

Concept per promover il sport dal chantun Grischun, ediziun 2021

Infurmaziuns:

- cusseglier guvernativ dr. Jon Domenic Parolini, schef dal Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. +41 81 257 27 01, e-mail Jondomenic.Parolini@ekud.gr.ch
- Thierry Jeanneret, manader da la partiziun Sport, Uffizi per la scola populara ed il sport, tel. +41 81 257 27 55, e-mail Thierry.Jeanneret@avs.gr.ch
- Thomas Gilardi, president da l'Associaziun grischuna da sport, tel. +41 79 691 10 10, e-mail thomas.gilardi@bvs-gr.com

Responsabladad: Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient