Las vischnancas da Grüsch e da Luzein surdattan lur incumbensas da la polizia communala per il 1. d'avrigl 2023 a la Polizia chantunala dal Grischun. Uschia surpiglia la Polizia chantunala en questas duas vischnancas las incumbensas en ils secturs da la segirezza publica, dal traffic e da l'administraziun. Cun surdar las incumbensas da la polizia communala fan las vischnancas da Grüsch e da Luzein in pass progressiv.

Sin lur territoris communals èn las vischnancas responsablas per la polizia da segirezza. Ultra da quai adempleschan ellas incumbensas da basa da la polizia administrativa che las vegnan attribuidas da la legislaziun speziala. Latiers quintan per exempel ils fatgs dal rument u la protecziun dals nunfimaders. Questas incumbensas pon vegnir surdadas per contract a la Polizia chantunala dal Grischun. Tenor la Lescha da polizia ademplescha la Polizia chantunala particularmain las incumbensas da la polizia giudiziala e da la polizia da traffic (per exempel chastiar malfatgs), cun excepziun da la regulaziun dal traffic sin las vias communalas, sco er la gronda part da l'agid uffizial e da l'agid d'execuziun. Resalvadas exclusivamain a la Polizia chantunala èn la protecziun dal stadi sco er l'applicaziun da las mesiras repressivas da polizia.

Agiunta: Preschentaziun da las incumbensas da polizia

En il rom da la Nova politica regiunala da la Confederaziun (NPR) ha la Regenza concedì a l'uniun Valposchiavo Turismo per il project «Strategia per rinforzar las structuras d'alloschament en la destinaziun Val Puschlav» ina contribuziun chantunala da tut en tut 490 000 francs. La contribuziun NPR vegn pajada mintgamai per la mesadad da la Confederaziun e dal chantun.

Concernent la surfatscha e concernent las pernottaziuns en l'hotellaria è la Val Puschlav ina da las destinaziuns las pli pitschnas dal Grischun. Il turissem rural en la Val Puschlav ha però durant ils ultims onns survegnì pli e pli schlantsch. Per affirmar quai è la Val Puschlav vegnida premiada il november 2021 da la World Tourism Organization sco ina da las 44 destinaziuns da l'entir mund cun il label «Best Tourism Villages». La «Strategia per rinforzar las structuras d'alloschament en la destinaziun Val Puschlav» duai rinforzar las structuras d'alloschament ed augmentar la valurisaziun en la val.

La Regenza ha approvà il project d'exposiziun per la correcziun da la Via sursilvana sin il traject Punt Russein – Val Lumpegna. Sin quest traject è la surstructura da la via en in nausch stadi e n'ademplescha betg pli cumplainamain las pretensiuns d'ozendi a la segirezza da manaschi. Ils profils traversals regulars necessaris n'èn betg avant maun ed il stadi da las ovras artifizialas existentas sin quest traject è nausch. Questas ovras artifizialas ston vegnir remplazzadas. Ultra da quai na satisfa l'allontanament da l'aua da la via betg pli a las pretensiuns tecnicas. L'aua che resulta engrevgescha il trassé da la Viafier retica ch'è situà sut la via.

En il rom dal project survegn l'entir traject in vial d'ina ladezza da 6,40 m e da tuttas duas varts ina zona libra d'obstachels da mintgamai 0,80 m. Pervia da la Viafier retica n'èsi betg pussaivel da schlargiar la via da la vart da la val sin ils emprims ca. 730 m. Suenter quel traject vegn la via per gronda part schlargiada da la vart da la val, uschia ch'ils mirs da sustegn da la vart da la muntogna vegnan mantegnids. Las punts e las punts a spunda existentas vegnan demontadas e remplazzadas tras construcziuns novas. Ils custs totals dal project importan circa 16 milliuns francs.

La Via sursilvana è l'access da basa per la Surselva e serva tranter auter sco via da transit per l'access als territoris da skis e da viandar da la Surselva. Ella cumenza a Tumein, maina sur Flem/Laax a Glion e vinavant parallelamain al Rain Anteriur fin sin l'Alpsu.

La Regenza ha prendì enconuschientscha dal rapport da l'Uffizi per la natira e l'ambient (UNA) dals 3 da december 2021 concernent ils resultats da l'enquista online davart il tema littering en il chantun Grischun. L'enquista è vegnida fatga en connex cun l'Incumbensa Widmer concernent il concept chantunal general cunter littering. Per quest intent è il UNA s'adressà a tut en tut 2168 persunas e gruppas, tranter quellas 1973 manaschis agriculs, 101 vischnancas, 52 interpresas da telefericas, 23 veterinarias e veterinaris e 19 organisaziuns turisticas. Entrads èn totalmain 627 resuns, quai che correspunda ad ina procentuala da respostas da var 29 pertschient. L'enquista online aveva particularmain las finamiras d'eruir la relevanza da la problematica da littering per las differentas gruppas d'interess e da sclerir il basegn da prender eventualas mesiras. Ruments da littering pon esser in problem, particularmain pervia da las ristgas per la sanadad dals animals sco er pervia dals custs da dismessa pli gronds. Quai è gia resultà d'ina enquista en connex cun la petiziun 3 da la Sessiun dals giuvenils dal Grischun 2019. Las mesiras che vegnan prendidas en il futur per cumbatter il littering duain pia metter il focus sin il sectur da l'agricultura. Tenor l'enquista èn las suandantas mesiras per cumbatter il littering spezialmain giavischadas: in'educaziun ecologica pli intensiva en las scolas e campagnas da motivaziun respectivamain d'infurmaziun davart il tema littering.

Il UNA e la Scola auta da pedagogia dal Grischun (SAPGR) fan gia tschertas stentas per sensibilisar la populaziun concernent il consum da resursas e concernent la mentalitad da bittar davent. Igl è previs d'endrizzar in Post spezialisà per l'educaziun ambientala a la SAPGR. Cun quest post e cun ina purschida da furmaziun supplementara respectiva per las persunas d'instrucziun poi vegnir tegnì quint en moda adequata da l'infurmaziun sistematica e da la prevenziun concernent la problematica da littering. Il basegn per in concept chantunal unitar per prevegnir al littering n'è – considerond il stadi da las enconuschientschas actual – betg avant maun.

Rapport «Enquista online davart il tema littering»

La Regenza ha serrà giu la planisaziun strategica per renatiralisar las auas stagnantas en il chantun Grischun ed ha inoltrà quella a la Confederaziun per l'examinaziun. En la planisaziun èn resguardads tut ils lais ch'èn pli gronds che 5 hectaras. Ils lais d'accumulaziun artifizials ch'èn elements d'ovras idraulicas, n'èn betg vegnids resguardads. Da las pli che 3000 auas stagnantas èn pia vegnids valitads 33 lais. 9 da quels èn lais da val e 24 lais da muntogna. La pli gronda part dals lais da muntogna n'è strusch influenzada.

Las rivas dals lais resguardads han totalmain ina lunghezza da var 91 kilometers. Dals trajects da riva resguardads èn pli che la mesadad (65 %) en in bun fin en in fitg bun stadi. Il rest (35 %) ha in deficit. Il sboz da la planisaziun per renatiralisar ils lais era vegnì tramess a las vischnancas per la consultaziun. Suenter la consultaziun han gì lieu ina rectificaziun ed ina priorisaziun.

Rapport final pertutgant la planisaziun da las mesiras da renatiralisaziun

Per il 1. da schaner 2023 conceda la Regenza la cumpensaziun da chareschia cumplaina. Ils salaris fundamentals da las collavuraturas e dals collavuraturs da l'administraziun chantunala vegnan pia augmentads per 2,7 pertschient.

Decisiv è il stadi da la chareschia annuala sin basa da l'Index naziunal dals pretschs da consum da la fin da november 2022. Ils salaris fundamentals da las collavuraturas e dals collavuraturs da l'administraziun chantunala na vegnan pia betg augmentads per 2,5 pertschient, mabain per 2,7.