La luffa probablamain la pli veglia da la Svizra è morta. En la vischinanza da Haldenstein ha la surveglianza da chatscha stuì sajettar il glindesdi saira la femella F07, che aveva fundà il triep dal Calanda. Il motiv per quest pass èn stads il stadi corporalmain nausch e la mancanza d'ina reacziun da fugia da la luffa. La vegliadetgna da l'animal vegn stimada a 13 fin 14 onns. Il zercladur 2011 han ins pudì cumprovar emprims fastizs da la luffa F07 en il Vallais Sura. Dapi l'atun 2011 ha la luffa vivì en il chantun Grischun.

Glindesdi, ils 14 d'avust 2023, ha la surveglianza chantunala da chatscha stuì sajettar ina luffa ch'era smagrida fermamain. Durant il di era la femella sa trategnida en la vischinanza dals abitadis ed a chaschun da plirs inscunters cun persunas n'aveva ella demussà nagina reacziun da fugia pli. A maun d'ina caracteristica da colur individuala ch'ins ha constatà vi da la chomma davant dretga, sa tracti da la luffa F07. Cun ina vegliadetgna excepziunala da pli che 13 onns era ella probablamain il pli vegl luf vivent en Svizra.

La luffa F07 è vegnida enconuschenta l'onn 2012 sco fundatura da l'emprim triep da lufs al massiv dal Calanda. Quest triep ha existì fin il 2019. Dapi l'enviern passà è la femella vegnida observada pliras giadas en cumpagnia d'in luf mastgel. Las cumprovas da las ultimas emnas mussan dentant, che la femella era l'ultim mo anc en gir suletta giu en il fund da la val. Per l'examinaziun patologica è la femella vegnida surdada a l'Institut per medischina da peschs e selvaschina da l'Universitad da Berna. Identifitgada geneticamain vegn ella dal Laboratori da biologia da conservaziun da l'Universitad da Losanna.

Furmà l'emprim triep suenter 150 onns
Ils fastizs da la luffa F07 han pudì vegnir cumprovads l'emprima giada il zercladur 2011 a maun d'ina analisa da la spida vi d'in animal stgarpà en il Vallais Sura. L'atun 2011 ha in survegliader da chatscha e fotograf observà per l'emprima giada dus lufs al massiv dal Calanda. Il zercladur 2012 èn quests dus lufs vegnids identifitgads geneticamain sco F07 ed M30. Il settember 2012 ha in chatschader observà l'emprim chagniel luf dapi che lur spezia era vegnida extirpada. La luffa F07 ed il luf M30 han – suenter passa 150 onns – furmà l'emprim triep da lufs en Svizra.

Ils proxims onns èn suandadas ulteriuras reproducziuns. Ils onns 2013 fin 2019 ha la femella F07 parturì tut en tut 46 chagniels (20 femellas e 26 mastgels). Els tuts pon vegnir attribuids al mastgel M30. Cun il luf M30 è ella stada en gir cumprovadamain durant nov onns. L'onn 2019 ha il M30 laschà enavos ses ultims fastizs genetics. Probablamain è el mort. Er da la femella F07 han ins cartì durant in tschert temp, ch'ella na vivia betg pli. Durant dus onns n'aveva la femella numnadamain laschà enavos nagins fastizs genetics. Il schaner 2023 è ella dentant puspè cumparida en ina trapla fotografica ed ha pudì vegnir cumprovada er geneticamain.

Fotografias agiuntadas:

©Uffizi da chatscha e pestga

©Uffizi da chatscha e pestga

Infurmaziuns:

Arno Puorger, collavuratur academic Animals da rapina gronds, Uffizi da chatscha e pestga, tel. +41 81 257 87 67 (cuntanschibel da las 14.00 fin las 16.00), e‑mail Arno.Puorger@ajf.gr.ch

Responsabladad: Uffizi da chatscha e pestga