Sa basond sin la Lescha da chatscha revedida ha il chantun Grischun regulà ils dus mais passads per l'emprima giada lufs en moda proactiva. Uschia ha la surveglianza chantunala da chatscha sajettà tut en tut 12 lufs tranter il 1. da december 2023 ed ils 31 da schaner 2024. Ulteriurs otg animals dals medems trieps aveva la surveglianza da chatscha gia sajettà avant il 1. da december. Malgrà il curt temp da regulaziun han ins pudì sajettar var dus terzs dals animals permess.
Fin la fin da november 2023 aveva il chantun Grischun disponì en il rom d'uschenumnadas permissiuns da prelevaziun reactivas da sajettar 17 lufs da tschintg trieps da lufs. Sa basond sin la legislaziun da chatscha revedida e cun la permissiun da l'Uffizi federal d'ambient ha il chantun disponì la fin da november en il rom da la regulaziun proactiva da sajettar ulteriurs 27 lufs (cf. communicaziun a las medias dals 29-11-2023). Planisada era la prelevaziun cumpletta dals trieps da lufs Stagias, Vorab, Beverin e Corn da Lantsch sco er la regulaziun dals dus rudels Jatzhorn e Rügiul.
In recurs da pliras organisaziuns per la protecziun da la natira tar il Tribunal administrativ federal ha franà ils 7 da december 2023 la regulaziun dals dus trieps Jatzhorn a Tavau e Rügiul a Poschiavo sco er la prelevaziun dals dus trieps Stagias e Vorab en Surselva. Tras il recurs han ins dastgà sajettar var 13 lufs pli pauc. Per ulteriuras set prelevaziuns èn vegnidas pronunziadas – pervia dal recurs – las cundiziuns engrevgiantas da la regulaziun reactiva, en spezial la cundiziun da sajettar sistematicamain singuls lufs d'in triep per cuntanscher in effect educativ.
Realisà dus terzs da las disposiziuns da sajettar
«En total èn vegnids sajettads fin la fin da schaner 2024 20 dals 31 animals permess», di Arno Puorger, manader da la partiziun Animals da rapina gronds tar l'Uffizi da chatscha e pestga. Quai correspunda a var dus terzs dals animals permess. Fin la fin da mars 2024 dastga il chantun Grischun sajettar – en il rom d'uschenumnadas permissiuns reactivas – anc mintgamai in luf giuven dals trieps Stagias e Vorab.
Il chantun deplorescha che las finamiras n'han betg pudì vegnir cuntanschidas en tut ils trieps. En vista a l'engaschi extraordinariamain grond ed a la realisaziun professiunala tras la surveglianza chantunala da chatscha è el dentant cuntent cun l'emprima regulaziun proactiva entaifer il termin scursanì. Las persunas responsablas eran numnadamain gia ordavant conscientas, che la regulaziun proactiva vegnia ad esser ina gronda sfida entaifer quest curt termin e ch'il chantun Grischun vegnia uschia ad ir novas vias, damai ch'ils lufs èn animals cun gronds territoris da chatscha ed han ina gronda abilitad d'emprender. In'analisa da las experientschas fatgas vegn ussa a mussar, tge che po vegnir meglierà per la proxima fasa da la regulaziun dals lufs.
En questa analisa vegn er resguardà il sustegn da la chatscha speziala durant las emprimas trais emnas il december. Tras ils recurs da las organisaziuns per la protecziun da la natira ha dentant er la chatscha speziala pudì vegnir manada tras mo en singulas regiuns e mo durant paucs dis. Co che las chatschadras ed ils chatschaders grischuns vegnan engaschads en la proxima perioda da regulaziun, vegn decidì ils proxims mais cuminaivlamain da l'Uffizi da chatscha e pestga e da l'Uniun grischuna da chatschadras e da chatschaders da patenta.
Proxima fasa da regulaziun a partir dal settember
La proxima perioda da regulaziun previsa tras lescha cumenza il 1. da settember 2024 e dura fin ils 31 da schaner 2025. En vista a quai sa stenta l'Uffizi da chatscha e pestga responsabel d'emprender e da profitar tant da las atgnas experientschas sco er da las experientschas extrachantunalas. Quant enavant che las intervenziuns han consequenzas sin la populaziun chantunala da lufs e sin il svilup dals donns en l'agricultura, vegn ad esser visibel pir en il decurs da l'onn.
Agiuntas:
Infurmaziuns:
- Cussegliera guvernativa dr. Carmelia Maissen, Vorsteherin Departement für Infrastruktur, Energie und Mobilität, e‑mail Carmelia.Maissen@diem.gr.ch
- Arno Puorger, manader da la partiziun Animals da rapina gronds, Uffizi da chatscha e pestga , Tel. +41 81 257 87 67 (cuntanschibel da las 14.00 fin las 14.30), e‑mail Arno.Puorger@ajf.gr.ch
Responsabladad: Uffizi da chatscha e pestga