Il chantun Grischun e l'Institut federal per la perscrutaziun da guaud, naiv e cuntrada WSL mainan il center da perscrutaziun CERC en la proxima fasa. Las 54 collavuraturas e collavuraturs perscruteschan a Tavau propostas da soluziuns per ir enturn cun la midada dal clima, cun eveniments extrems e cun privels da la natira en il territori alpin. Suenter ils emprims quatter onns tira la cumissiun directiva ina bilantscha positiva ed è persvadida, che la perscrutaziun suprema fa effect – ord vista sociala, economica ed ord vista da la politica da furmaziun.
Eveniments sco ils donns da malaura a Lostallo, la bova da crappa cun tschintg milliuns meters cubic material al Piz Scerscen e la crudada da grippa a Brinzauls, che ha obtegnì attenziun internaziunala l'onn 2023 e che pretenda vinavant l'evacuaziun da la vischnanca pervia da ulteriurs eveniments pussaivels, mussan quant privlus ch'eveniments da la natira pon esser. Cun las enconuschientschas davart ils connexs, che vegnan perscrutads en il CERC, pon ils chantuns ed auters acturs sa preparar fundadamain sin eveniments futurs sco er valitar pli precisamain ils privels e las ristgas.
Glisch verda per la proxima fasa
A chaschun da sia sesida annuala dals 4 d'avrigl 2025 sa mussa la cumissiun directiva, particularmain il directur dal WSL Rolf Holderegger, il manader dal WSL Institut per la perscrutaziun da la naiv e da las lavinas SLF Jürg Schweizer ed il president da la Regenza Marcus Caduff, fitg cuntenta cun ils resultats da l'emprima perioda da prestaziun da 4 onns. Uschia han ins stgaffì ina basa solida per sviluppar vinavant il center da perscrutaziun CERC a Tavau. La finanziaziun da basa è vegnida garantida al CERC l'onn 2020 per ils onns 2021 fin 2032.
Novas plazzas da lavur per il Grischun sco lieu da perscrutaziun
Il center da perscrutaziun CERC è vegnì fundà l'onn 2021 ed è vegnì integrà en l'organisaziun dal SLF a Tavau. En quest connex èn vegnids rinforzads ils temas da perscrutaziun existents e sviluppads trais novas gruppas da perscrutaziun. Uschia han pudì vegnir stgaffidas 31 plazzas da lavur novas durant ils ultims quatter onns. Tut en tut ha il SLF 170 collavuraturas e collavuraturs, da quels èn 54 attribuids al CERC.
«Grazia a la collavuraziun cun il chantun Grischun ha il WSL ina schanza unica d'augmentar sias cumpetenzas al SLF a Tavau. Sa basond sin la perscrutaziun suprema internaziunala sviluppa il CERC soluziuns innovativas e contribuescha uschia fermamain a la superaziun da las sfidas che la midada dal clima chaschuna en il territori alpin», di Rolf Holderegger, directur dal WSL.
Viver en las muntognas – grazia a la perscrutaziun – attractiv e segir
«Il transfer da savida e da tecnologia gida a mantegnair il Grischun ed autras regiuns da muntogna sco spazis da viver attractivs, segirs e cun valur vitala», declera il president da la Regenza Marcus Caduff, schef dal Departament d'economia publica e fatgs socials. Cun ils resultats da la fasa iniziala ha il CERC – sco emprim project exemplaric da la strategia d'innovaziun dal Grischun – l'effect giavischà areguard l'interacziun tranter la perscrutaziun, la furmaziun e l'innovaziun.
Proxima generaziun da persunas spezialisadas
La Scola politecnica federala (SPF) da Turitg sa participescha cun duas joint-professuras a la perscrutaziun suprema a Tavau. «Grazia a nossa integraziun en il manaschi universitar gidain nus a scolar la proxima generaziun da persunas spezialisadas e da perscrutadras e perscrutaders e procurain, che nossas enconuschientschas vegnan dadas vinavant, sviluppadas vinavant ed applitgadas. Il barat cun las collegas da la SPF a Turitg è fitg fritgaivel e pussibilitescha ina collavuraziun interdisciplinara», di Manuela Brunner, professuressa assistenta a l'Institut per scienzas atmosfericas e climaticas a la SPF a Turitg ed al SLF a Tavau, nua ch'ella maina la gruppa da perscrutaziun idrologia e consequenzas climaticas en las regiuns da muntogna.
Fotografias agiuntadas:
Cumissiun directiva suenter la sesida dals 4 d'avrigl 2025 a Tavau (da dretga: Rolf Holderegger, Marcus Caduff e Jürg Schweizer) (Fotografia: Roman Oester)
Emprovas da crudadas da crappa, Weissfluhjoch, stad 2024. In crap artifizial vegn laschà rudlà. (Fotografia: Jochen Bettzieche / SLF)
Infurmaziuns:
- President da la Regenza Marcus Caduff, schef dal Departament d'economia publica e fatgs socials, tel. +41 81 257 44 60 (cuntanschibel da las 10.30 fin las 12.00), e‑mail Marcus.Caduff@dvs.gr.ch
- Prof. dr. Rolf Holderegger, directur WSL, tel. +41 44 739 25 27, e‑mail rolf.holderegger@wsl.ch
- Prof. dr. Jürg Schweizer, manader dal SLF, tel. +41 81 417 01 64, e‑mail schweizer@slf.ch
- Dr. Peter Bebi, manader dal center da perscrutaziun CERC, tel. +41 81 417 02 73, e‑mail bebi@slf.ch
- Servetsch da medias WSL Institut per la perscrutaziun da naiv e lavinas SLF, tel. +41 81 417 01 90, e‑mail medien@slf.ch
Responsabladad: Uffizi per economia e turissem
Savida extraordinaria internaziunala en favur da la regiun
Perscrutadras e perscrutaders dal CERC examineschan tranter auter en la regiun Parsenn a Tavau, tgenin effect ch'in terren grugl ha sin ils moviments da la crappa en cas d'ina crudada da crappa, quant dalunsch ch'ils craps rodlan, per meglierar uschia las basas per la charta d'infurmaziun da privels. En l'Engiadina preparan els ina surfatscha da perscrutaziun cun apparats da mesiraziun moderns, per perscrutar detagliadamain il fenomen da las bovas. Els evalueschan collecziuns da datas per analisar, co che la schelira permanenta en las muntognas da l'Europa sa stgauda pervia da la midada dal clima. Plinavant mainan els la cooperaziun internaziunala «BugNet». En il rom da quella vulan els chattar ora, tge effect che la midada dal clima ha sin ils insects e cun quai sin ils sistems ecologics sensibels en las regiuns alpinas. Dapli davart il CERC