Entaifer ils onns 2005 fin 2008 ha il chantun Grischun gudagnà plazzas da lavur tant en il sectur industrial sco er en il sectur da servetschs. Il turissem, la branscha da construcziun sco er l'industria d'export han profità il pli fitg da l'economia da martgà. A quests resultats vegn la dumbraziun da manaschis che l'uffizi federal da statistica ha fatg per la fin da settember 2008.

Per ils 30 da settember 2008 lavuravan tut en tut 103'248 persunas en il chantun Grischun. En cumparegliaziun cun l'onn 2005 è il dumber da las lavurantas e dals lavurants s'augmentà per 3.5%. Il dumber d'equivalents a temp cumplain (plazzas da 100%) è schizunt creschì entaifer il medem temp per 4.1% ad 87'247. Fin l'atun passà n'han las consequenzas actualas da la crisa finanziala betg anc gì ina gronda influenza en questa analisa da las structuras che cumpiglia in temp pli lung.
Il dumber da lieus da lavur en il sectur secundar e terziar è restà stabil entaifer la perioda analisada; en il sectur primar (d'agricultura) èn ids a perder bunamain 200 lieus da lavur dapi l'onn 2005.
La reducziun en il sectur primar sa manifestescha er en l'occupaziun (-7%). Qua han il sectur industrial (+3.3%) ed il sectur da servetschs (+4.9%) pudì registrar augments relativamain ferms.

Dapli plazzas da lavur en la branscha da construcziun, en l'hotellaria, en il commerzi en detagl sco er en il sectur da la sanadad
Tant ils plazzals gronds sco er la gronda activitad da construcziun privata dals ultims onns han purtà a la branscha da construcziun in augment da plazzas da lavur da 5.8 % (construcziun auta e bassa) resp. schizunt da 9.2% (lavurs da finiziun). La branscha da construcziun genereschia uschia 54% da tut las plazzas da lavur grischunas dal sectur secundar. En las ulteriuras branschas industrialas n'han ins – fin a la data da la retschertga avant in onn – betg anc sentì las consequenzas economicas realas da la crisa finanziala; l'occupaziun è stada stabila.
Sco en l'entira Svizra èn il sectur da la sanadad ed il sectur social vegnids amplifitgads massivamain er en il Grischun; entaifer trais onns hai dà bunamain 700 plazzas da lavur novas. Plinavant ha l'augment da las frequenzas dal turissem chaschunà dapli plazzas da lavur en l'hotellaria (+400), ed er en il commerzi en detagl (+218) hai dà in augment dapi l'onn 2005.

Il turissem e l'industria d'export sco motors economics da las regiuns grischunas
Cun excepziun da Tavau, da la Bregaglia e da la Val Calanca han tut las regiuns grischunas pudì registrar in augment da plazzas da lavur en il sectur secundar e terziar dapi l'onn 2005. Las bleras plazzas da lavur novas èn vegnidas stgaffidas en la regiun la pli gronda – il Grischun dal nord (+1'652). Er en Surselva hai dà in grond augment da plazzas da lavur (+645), e quai cunzunt pervia dal plazzal grond da la NEAT. L'Engiadin'ota (+626 plazzas da lavur) e l'Engiadina bassa (+353 plazzas da lavur) han profità en emprima lingia da l'augment da las frequenzas dal turissem; uschia er la regiun Grischun central (+109 plazzas da lavur). En la Mesolcina (+180 plazzas da lavur) hai dà in augment considerabel en la branscha da construcziun, ma er en l'industria d'export. En il Partenz ha l'industria d'export medemamain pudì registrar fin l'atun 2008 circa 70 plazzas da lavur novas.

Dumandads èn ulteriurs sforzs politics-economics dal chantun e da las vischnancas
Malgrà che las ratas da creschientscha èn relativamain pitschnas en cumparegliaziun cun ils auters chantuns, è il chantun Grischun – sin basa dals resultats da la dumbraziun da manaschis 2008 – da l'avis che sia concepziun fundamentala da la politica economica e da la politica da la plazza economica saja sin la dretga via.
Cun las refurmas currentas (refurma dal turissem, NGF grischuna, refurma da las structuras territorialas e rinforzament dals centers regiunals) stoi dentant vegnir cuntinuà er vinavant intensivamain, malgrà la crisa finanziala ed economica mundiala che dura ussa dapi in onn. Ultra dal chantun èn dumandadas er vinavant las vischnancas da contribuir – cun cundiziuns generalas attractivas – lur part per stgaffir plazzas da lavur novas e per mantegnair las plazzas existentas.

Infurmaziuns:
president da la regenza Hansjörg Trachsel, schef dal departament d'economia publica e fatgs socials, tel. 081 257 23 15

Gremi: departament d'economia publica e fatgs socials
Funtauna: rg departament d'economia publica e fatgs socials