La cumissiun per politica da stadi e strategia dal cussegl grond ha predeliberà il rapport e la missiva davart la refurma communala e territoriala. Ella beneventa l'intenziun da la regenza d'adattar las structuras statalas en il chantun Grischun a las necessitads actualas. Sco segunda fatschenta ha la cumissiun predeliberà la missiva davart l'iniziativa chantunala dal pievel "Per elecziuns pli gistas en il cussegl grond" (iniziativa da proporz) ed ha deliberà la fatschenta en il senn da las dumondas da la regenza per mauns dal cussegl grond. Il cussegl grond vegn a tractar las duas fatschentas en la sessiun da favrer 2011.

Durant dus dis da sesida, sut il presidi dal commember dal cussegl grond Urs Marti ed en preschientscha dal president da la regenza Martin Schmid, ha la cumissiun per politica da stadi e strategia predeliberà il rapport e la missiva davart la refurma communala e territoriala ed als ha alura deliberà per mauns dal cussegl grond.

Per savair ademplir sias incumbensas uschè independentamain, uschè manaivel a las burgaisas ed als burgais, uschè effizientamain ed uschè favuraivlamain sco pussaivel beneventa la cumissiun la veglia da la regenza d'adattar las structuras statalas consequentamain a las pretensiuns d'ademplir ils duairs sco er da rinforzar la capacitad da prestaziun, la forza da l'atgna finanziaziun e la responsabladad da l'atgna finanziaziun da las vischnancas politicas. Medemamain sustegna la cumissiun las intenziuns da la regenza da meglierar las premissas per concepir da nov la gulivaziun da finanzas interchantunala sco er da simplifitgar las structuras sin il plaun regiunal, per che la transparenza e la segirezza giuridica vegnian augmentadas e las premissas per l'adempliment dals duairs meglieradas.

Tenor l'avis da la cumissiun è il chantun Grischun – cun 178 vischnancas politicas independentas, 39 circuls, 11 districts, 13 corporaziuns regiunalas e circa 400 colliaziuns da vischnancas – surstructurà. Questas structuras statalas n'èn strusch sa midadas dapi circa 160 onns. La quantitad e la cumplexitad da las incumbensas che las vischnancas e las autras instituziuns, ch'èn responsablas per incumbensas publicas, ston ademplir, èn dentant creschidas permanentamain e fermamain ils ultims onns e decennis. Senza in'adattaziun fundamentala e cumplessiva a la situaziun d'incumbensa sa midada na pon las incumbensas en l'avegnir betg pli vegnir ademplidas effizientamain, adequatamain ed en moda manaivla a las burgaisas ed als burgais. Cunzunt vischnancas pitschnas e fitg pitschnas demussan pli e pli fadia d'ademplir independentamain incumbensas communalas centralas.
 
En il sectur dals stgalims statals mesauns (circuls, districts e corporaziuns regiunalas), q.v.d da l'adempliment regiunal dals duairs, èn las incumbensas sa midadas marcantamain, en spezial tras las refurmas da la giustia ils ultims onns. Ulteriuras midadas resultan er tras svilups sin il stgalim federal. Uschia pretendan la revisiun dal dretg tutelar vertent ch'è gia vegnida concludida da vart da la confederaziun, il svilup economic regiunal, ils fatgs da scussiun e da concurs, il stadi civil sco er il fatg da la giustia, unitads administrativas pli grondas per pudair ademplir las incumbensas confurm a l'urden ed al dretg. Perquai propona la cumissiun ch'il territori chantunal vegnia sutdividì en otg fin indesch regiuns.

La cumissiun beneventa er la strategia da realisaziun previsa da la regenza che sustegna fusiuns da vischnancas tenor il princip da bottom-up (da sutensi) ed ina refurma territoriala orientada al top-down (da surengiu) sin il plaun mesaun.

Suenter avair discussiunà intensivamain ed abundantamain è la cumissiun entrada senza opposiziun en la fatschenta ed ha approvà per mauns dal cussegl grond las decisiuns da princip sco er las revisiuns proponidas da las leschas che cumpiglian per part cumplettaziuns e midadas.

L'iniziativa da proporz duai vegnir declerada per nunvalaivla
Tar l'iniziativa dal pievel "Per elecziuns pli gistas en il cussegl grond" (iniziativa da proporz) ha la cumissiun stuì s'occupar – suenter avair decidì unanimamain d'entrar en la tractativa da detagl – sulettamain cun las pretensiuns legalas da la valaivladad respectivamain da la nunvalaivladad da l'iniziativa. Pervia da la pratica dal tribunal federal n'è quai er per la cumissiun nagina dumonda che l'iniziativa sto vegnir declerada sco nunvalaivla. En quest senn deliberescha la cumissiun er questa fatschenta per mauns dal cussegl grond.
Questas fatschentas vegnan preschentadas al cussegl grond per las tractar en la sessiun da favrer 2011.


Infurmaziuns:
Urs Marti, president da la cumissiun per politica da stadi e strategia, tel. 079 213 12 80


Gremi: cumissiun per politica da stadi e strategia
Funtauna: rg cumissiun per politica da stadi e strategia