La presidenta da la regenza Barbara Janom Steiner ha prechentà oz a las medias il preventiv 2013. Quai è l'emprim preventiv ch'è vegnì fatg tenor il model armonisà da contabilitad per preventivs publics MAC2. Envers l'onn current daventa la situaziun finanziala pli e pli tendida. Il deficit dal preventiv 2013 importa 53 milliuns francs. Il plan da finanzas repassà 2014–2016 mussa che la situaziun finanziala vegn a sa pegiurar anc ina giada fermamain.
La dinamica d'expensas ch'è anc adina fitg gronda en il sectur dals fatgs da sanadad e da las assicuranzas socialas cumbinada cun entradas che stagneschan a medem temp chaschuna deficits pli gronds e restrenscha la libertad d'agir sin plaun finanzial. Malsegirezzas pli grondas existan anc adina: Per exempel datti – per la finanziaziun dals ospitals – anc adina mo tariffas provisoricas.
Preventiv 2013
- En il resultat operativ cun 53 milliuns da surpli d'expensas èn cuntegnids 4 milliuns per ils projects innovativs che vegnan finanziads separadamain.
- Ils custs da persunal importan 359 milliuns (+0,4 %). Els cuntegnan expensas supplementaras per 38,5 plazzas novas tar las autoritads per la protecziun d'uffants e da creschids ed il svilup legal dals salaris dad 1 pertschient. Els han pudì vegnir cumpensads grazia a respargns cun cleras finamiras. Sin fundament dal svilup actual dals pretschs fa la regenza quint per gronda part cun ina chareschia dals salaris.
- Ils custs da transfers cuntegnan las indemnisaziuns e las contribuziuns a communitads ed a terzas persunas, ils custs per la gulivaziun da finanzas e da grevezzas sco er las amortisaziuns da las contribuziuns d'investiziun. Ils custs da transfers èn cun 1130 milliuns la posiziun da custs la pli gronda da las finanzas dal Grischun. Las contribuziuns a communitads ed a terzas persunas èn s'augmentadas per 13 milliuns ad 897 milliuns (+1,5 %).
- Il retgav fiscal cumpiglia ils retgavs or da las taglias chantunalas. Entant che las taglias da las persunas natiralas sa sminueschan per 2 pertschient, quinta il chantun cun in augment dad 8 pertschient tar las persunas giuridicas.
- En connex cun las expensas d'investiziun conferma la regenza sia voluntad da sustegnair l'economia grischuna cun in aut nivel d'investiziun. Las investiziuns nettas importan l'onn proxim 209 milliuns.
- Per la construcziun e per il mantegniment da las vias chantunalas vegnan impundids 188 milliuns.
Il retgav dal manaschi da 2284 milliuns deriva per passa in terz dal retgav da transfers – sco p.ex. la gulivaziun da finanzas interchantunala NGF che importa suletta in otgavel dal retgav – per 30 pertschient da las entradas fiscalas e per 17 pertschient da contribuziuns transitoricas. Sin ils custs dal manaschi (2434 miu.) han in effect en spezial ils custs da transfers (46 %), las contribuziuns transitoricas (16 %) sco er ils custs da persunal cun 15 pertschient.
En cumparegliaziun cun il preventiv da l'onn precedent s'augmentan il retgav dal manaschi per 0,4 pertschient ed ils custs dal manaschi per 0,3 pertschient (senza scuntradas internas). Il resultat da l'activitad dal manaschi è restà tar stgars 150 milliuns, il resultat da la finanziaziun sa pegiurescha per 24 milliuns a 97 milliuns, e quai pervia da retgavs da facultad pli bass.
Plan da finanzas 2014–2016
En la missiva tar il preventv vegnan publitgadas da nov – en il senn d'ina planisaziun d'incumbensas e da finanzas integrada – las cifras detagliadas dal plan da finanzas. Il cussegl grond po fixar uschia il preventiv resguardond il plan da finanzas. La planisaziun repassada 2014–2016 mussa deficits massivs en la dimensiun da 100 fin 107 milliuns. Da la vart da las expensas han ina influenza considerabla cunzunt la realisaziun da la revisiun totala da la lescha da scola, l'eventuala entrada en vigur da la lescha davart las scolas autas e la perscrutaziun sco er custs che s'augmentan vinavant en il sectur da la sanadad ed en il sectur social. Expensas che s'augmentan cuntrasteschan cun entradas che stagneschan e che regredeschan schizunt per part. La dependenza dals svilups sin plaun federal sco er da las entradas federalas sa mussa cleramain l'onn 2014. Quel onn èsi da far quint cun ina reducziun dals pajaments or da la NGF en la dimensiun da 25 milliuns. En general èsi difficil da planisar la vart da las entradas. Las vistas da la conjunctura èsi grev da stimar, pervia da la permanenta crisa internaziunala da finanzas e da debits.
Per pudair observar las valurs directivas concernent il surpli d'expensas da maximalmain 50 milliuns sco er per pudair limitar l'augment da las expensas a maximalmain 1 pertschient ston vegnir prendidas mesiras efficazias. En il program da la regenza 2013–2016 preschenta la regenza sia intenziun strategica da vulair impunder las resursas finanzialas ch'èn avant maun en ina moda pli effizienta, accordond en moda coerenta ed efficazia ils sistems da las contribuziuns socialas. Uschia vul ella mitigiar l'augment dals custs en quests secturs. La regenza aveva gia surdà a l'administraziun l'incumbensa concreta d'analisar e d'elavurar las basas che vegnan er ad avair per consequenza ch'ins vegn a stuair adattar las leschas.
Il cussegl grond vegn a tractar il preventiv 2013 en la sessiun da december 2012.
Ulteriuras infurmaziuns davart il preventiv 2013 dattan:
presidenta da la regenza Barbara Janom Steiner:
scheffa dal departament da finanzas e vischnancas
barbara.janom@dfg.gr.ch, 081 257 32 01
Andrea Seifert:
manader da l'administraziun da finanzas
andrea.seifert@five.gr.ch, 081 257 33 01