La regenza grischuna ha concludì la participaziun dal chantun ad in program interchantunal d'observaziun dal guaud. Ultra da quai ha la regenza tractà differentas fatschentas da vischnancas e da regiuns.
Il program dals chantuns d'observaziun dal guaud permetta da far cumparegliaziuns
Il chantun Grischun sa participescha ils onns 2015 e 2016 al program interchantunal d'observaziun permanenta dal guaud. La regenza ha deliberà per quai ina contribuziun da totalmain 108 000 francs. L'import vegn repartì mintgamai per la mesadad sin ils onns 2015 e 2016. La finamira dal program è quella da constatar las midadas che capitan plaun en il guaud – per exempel pervia da las immissiuns da substanzas nuschaivlas e pervia da la midada dal clima – da renconuscher l'interdependenza, da deducir strategias che mitigeschan la ristga sco er da formular mesiras e recumandaziuns per la pratica. Il program è vegnì lantschà l'onn 1984 ed è vegnì amplifitgà successivamain fin oz. Il program d'observaziun cumpiglia actualmain 185 surfatschas da guaud. En il chantun Grischun datti 8 surfatschas da retschertga. Las enconuschientschas na resultan betg sulettamain dals resultats sin las singulas surfatschas, mabain cunzunt da la cumparegliaziun tranter las surfatschas ch'èn repartidas en tut la Svizra. Las lavurs da perscrutaziun vegnan fatgas da l'institut privat da biologia vegetala applitgada a Schönenbuch en il chantun Basilea-Champagna. Las lavurs vegnan finanziadas dals chantuns participads al program. La perioda actuala dal program dura fin il mars 2017.
Ulteriuras contribuziuns per renovar mirs sitgs
Per renovar mirs sitgs en las vischnancas dad Andeer, Ardez, Arosa, Brusio, Guarda, Lumnezia, Luzein, Scharàns, Tarasp, Tumegl e Ziràn-Reschen ha la regenza garantì ina contribuziun chantunala en l'autezza da 119 173 francs or dal fond da la lottaria naziunala. La confederaziun paja ina contribuziun da la medema autezza. Ils mirs sitgs, sco mirs da cunfin e da posa, èn en bleras regiuns dal Grischun perditgas impurtantas d'ina cultivaziun tradiziunala. Els n'han betg mo ina gronda impurtanza per l'istorgia culturala, mabain er per l'ecologia e per la cuntrada. Senza als mantegnair van blers da quests mirs en decadenza. Il matg 2014 ha la regenza gia sustegnì renovaziuns da mirs sitgs en differentas vischnancas cun 163 500 francs.
Programs d'aglomeraziun: Las pretensiuns ston vegnir adattadas
Ils programs d'aglomeraziun da la confederaziun ston vegnir simplifitgads. Quai scriva la regenza grischuna en sia posiziun a la confederaziun davart la directiva concernent l'examinaziun e la cofinanziaziun dals programs d'aglomeraziun da la terza generaziun. Tenor l'avis da la regenza è la situaziun da partenza sa midada cleramain visavi ils programs d'aglomeraziun anteriurs. Per l'ina è anc averta la finanziaziun tras il fond per las vias naziunalas e per il traffic d'aglomeraziun (NAF). Per l'autra datti sin plaun federal ina nova lescha davart la planisaziun dal territori che cuntegna bunas mesiras per sviluppar ils abitadis. Tras quai daventan obsoletas las mesiras d'abitadi dals programs d'aglomeraziun vertents. Las pretensiuns envers ils programs d'aglomeraziun ston – tenor l'avis da la regenza – vegnir adattadas uschia, ch'i na resulta betg lavur nunnecessaria e nungiustifitgada per elavurar novs programs.
Da vischnancas e da regiuns
- Tavau: La planisaziun d'utilisaziun che sa referescha al project per construir e per manar ina deponia da material inert en il territori da Valdanna (fracziun da Wiesen) e ch'è vegnida concludida da la vischnanca da Tavau ils 22 da settember 2013 vegn approvada cun resalvas.
- Falera, Flem e Laax: Las novas leschas davart las taxas da giasts e las taxas da turissem da las vischnancas da Falera dals 2 da matg 2014, da Flem dals 18 da matg 2014 e da Laax dals 11 d'avrigl 2014 vegnan approvadas. Las trais leschas communalas davart il turissem pon vegnir interpretadas en accordanza cun il dretg surordinà.
- Jenins, Maiavilla: Il plan dal cunfin tranter las vischnancas da Jenins e da Maiavilla vegn approvà.
- Val S. Pieder: La revisiun parziala da la planisaziun locala che sa referescha al project per engrondir ils indrizs d'ennavar, concludida da la vischnanca da Val S. Pieder ils 17 da matg 2009, vegn approvada cun cundiziuns. Tras la nova planisaziun d'utilisaziun vegnan engrondidas las surfatschas ennavadas tecnicamain en il territori da skis da Val S. Pieder da ca. 2,5 hectaras a ca. 9 hectaras. En connex cun l'engrondiment dals indrizs d'ennavar vegn ultra da quai cumplettada la lescha da construcziun cun in supplement tar la zona per il sport d'enviern, ed en il plan da zonas vegn adattà il cunfin da la zona per il sport d'enviern.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun