La regenza grischuna ha deliberà il program da la regenza ed il plan da finanzas per ils onns 2017 fin 2020. En il center stat il dumogn da la situaziun economica difficila cun la finamira da sviluppar vinavant il Grischun sco lieu economic e da rinforzar la cumpetitivitad. Las finanzas dal chantun duain vegnir tegnidas en equiliber a lunga vista.

Il rapport davart il program da la regenza e davart il plan da finanzas per ils onns 2017 fin 2020 correspunda a l'agenda politica da la regenza per ils proxims onns. La basa dal program è vegnida elavurada en collavuraziun cun la cumissiun dal cussegl grond per politica da stadi e strategia. Silsuenter ha la cumissiun dal cussegl grond per politica da stadi e strategia formulà otg maximas ed ha suttamess quellas al cussegl grond per la deliberaziun. A norma da questas maximas e resguardond ils meds finanzials disponibels ha la regenza elavurà – en ils differents secturs politics – 31 intenziuns strategicas sco er totalmain 33 puncts centrals da svilup cun numerusas mesiras concretas.

Sviluppar vinavant il Grischun sco lieu economic e rinforzar la cumpetitivitad
Il punct central dal program ch'è fixà per 4 onns è il dumogn da la situaziun economica difficila. Facturs externs sin plaun naziunal ed internaziunal influenzeschan decisivamain il Grischun sco lieu economic e sia cumpetitivitad. Quai ha incità la regenza da resguardar en moda prioritara strategias parzialas impurtantas, en spezial tar ils temas centrals turissem, forza idraulica, svilup da l'economia regiunala ed organisaziun dal territori. Per ch'il turissem possia sa far valair sco pitga da l'economia grischuna, èn planisadas mesiras per optimar il sistem turistic, per rinforzar ils martgads cun products innovativs sco er per stgaffir cundiziuns generalas optimalas per la renovaziun architectonica da l'infrastructura d'alloschament. Ina impurtanza decisiva per il Grischun e per ils auters chantuns da muntogna ha la forza idraulica. Ultra da meglierar las cundiziuns generalas sin plaun federal stoi vegnir procurà che la contribuziun da la forza idraulica a la segirezza dal provediment sco er che facturs che sfalsifitgeschan il martgà vegnian resguardads adequatamain, cur ch'il tschains d'aua vegn determinà da nov per la perioda a partir da l'onn 2020. Tant a regiuns cun in ferm svilup sco er a regiuns cun in svilup debel vul la regenza dar – cun agid da diversas mesiras – perspectivas positivas per l'avegnir sco part d'in chantun attractiv. In potenzial porschan il turissem, l'agricultura, l'economia forestala e da laina, l'aua sco resursa, la promoziun da la forza idraulica, svilups industrials, la furmaziun e la perscrutaziun sco er purschidas culturalas. Per influenzar en moda positiva il svilup da la politica economica en regiuns perifericas ha la regenza plinavant concludì da prender per mauns divers projects e diversas mesiras pli svelt che planisà, e quai sin basa d'in program d'impuls cun cleras finamiras tenor il princip "da las regiuns per las regiuns".

Per cuntanscher questas finamiras ston vegnir stgaffidas cundiziuns generalas fundamentalas ch'èn attractivas per las interpresas e che dattan impuls per investiziuns. Centrala è ina politica da l'organisaziun dal territori che concentrescha ils interess dal territori da muntogna e che vegn represchentada vers anora cun la finamira da nizzegiar optimalmain l'agen spazi. Opziuns d'agir duain medemamain vegnir stgaffidas cun entretschar fermamain ils purtaders da decisiuns da l'economia, da la confederaziun e d'auters chantuns. Bunas cundiziuns generalas premettan plinavant ch'i vegnia fatga ina politica da finanzas e da taglia activa per segirar ils retgavs futurs, che l'iniziativa dal pievel "Cunter l'immigraziun da massa" vegnia realisada da maniera favuraivla per l'economia sco er ch'i dettia ina politica da terren activa cun l'intent d'augmentar l'attractivitad dal lieu. La finala fa la regenza grischuna tut il pussaivel per prender – en la relaziun da la Svizra cun l'Europa – influenza sin la creaziun da bunas cundiziuns generalas per il Grischun sco lieu economic.

Stgaffir premissas impurtantas per in spazi da viver attractiv
Cun divers puncts centrals da svilup vul la regenza stgaffir meglras premissas en secturs ch'èn facturs da success impurtants per in lieu da lavur e d'abitar attractiv. Latiers tutgi da promover la coesiun sociala e da dumagnar cun success la migraziun. Sut l'aspect dal turissem criminal èsi ina gronda finamira da la regenza da garantir la segirezza publica e d'augmentar il sentiment da segirezza da la populaziun. La midada demografica vul la regenza prender per mauns activamain cunzunt en il sectur da furmaziun. Cun differentas mesiras duai plinavant vegnir rinforzà il Grischun sco lieu da furmaziun e da perscrutaziun. En il sectur da sanadad sa tracti da far frunt a las sfidas e da trair a niz las schanzas dal turissem da sanadad cun crear purschidas attractivas ed innovativas en las branschas turissem e sanadad.

Ina finamira impurtanta da la regenza è la finala il svilup duraivel. Il program da la regenza resguarda aspects impurtants, tras quai ch'ins chatta en tut ils secturs politics puncts centrals da svilup che s'orienteschan tenor las trais finamiras las pli impurtantas dal svilup duraivel, numnadamain la capacitad economica, la responsabladad ecologica e la solidaritad da la societad.

La planisaziun da finanzas resta ina gronda sfida
La situaziun finanziala actuala dal chantun è intacta. Ils surplis dal retgav dal decenni passà han pussibilità da stgaffir ina sauna basa d'agen chapital ed ina gronda liquiditad. Las libertads finanzialas vegnan dentant exauridas en il fratemp. Las perspectivas finanzialas mussan che las finanzas dal chantun vegnan ad esser surchargiadas a partir da l'onn 2018. Entant che las expensas, en spezial las contribuziuns a terzas persunas, s'augmentan vinavant, stagneschan previsiblamain las entradas fiscalas. Svilups da vart da la confederaziun, sco la realisaziun da la refurma da l'imposiziun da taglia sin interpresas III, l'iniziativa dal pievel "Cunter l'immigraziun da massa" u programs da distgargia, vegnan ad effectuar ulteriuras grevezzas. La finamira suprema da la politica da finanzas è quella da tegnair en equiliber a lunga vista las finanzas dal chantun. Per cuvrir deficits temporars ed autas expensas d'investiziun stat a disposiziun ina part da l'agen chapital. Uschia po il nivel da las expensas restar aut durant paucs onns. Senza correcturas considerablas n'èsi dentant betg garantì ch'il quint economic po vegnir cumpensà a vista mesauna. En il rom dal preventiv annual ston vegnir fatgas correcturas per stgaffir spazi per realisar ils puncts centrals da svilup.


Infurmaziuns:
- president da la regenza Martin Jäger, schef dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 01, e-mail Martin.Jaeger@ekud.gr.ch
- cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01, e-mail Barbara.Janom@dfg.gr.ch


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun