La regenza ha mess en vigur la lescha chantunala da transparenza per il 1. da november 2016. Ultra da quai ha ella prendì posiziun tar ils novs models da finanziaziun per las scolas autas spezialisadas e per las scolas autas universitaras. Plinavant ha ella approvà la concessiun ed il project per l'ovra electrica "Aua da Mulegn".

La lescha chantunala da transparenza entra en vigur il 1.da november 2016
La regenza ha mess en vigur la lescha chantunala da transparenza (LCTrans) per il 1. da november 2016, damai ch'i n'è vegnì inoltrà nagin referendum cunter questa nova lescha deliberada dal cussegl grond en la sessiun d'avrigl.
Il champ d'applicaziun da la lescha davart il princip da transparenza (LCTrans) è restrenschì sin il plaun chantunal. Il princip da transparenza vala en general per las autoritads, per las administraziuns e per las cumissiuns dal chantun sco er da las corporaziuns, dals instituts e da las fundaziuns da dretg public chantunal. Las excepziuns èn regladas en las leschas. Quellas cumpiglian en spezial ils furniturs da prestaziuns en il sectur da sanadad ed en il champ social (sco l'ospital chantunal dal Grischun, ils servetschs psichiatrics dal Grischun u l'institut d'assicuranza sociala dal Grischun), las instituziuns che stattan en ina concurrenza economica (sco per exempel la Viafier retica u la Banca chantunala grischuna) sco er las autoritads giudizialas en il sectur da la giurisdicziun. Exclus resta er l'access a cumissiuns da controlla, da surveglianza e d'inquisiziun dal cussegl grond.
Il princip da transparenza conceda a mintga persuna – independentamain da la vegliadetgna, da la naziunalitad e dal domicil – in dretg da survegnir access a documents uffizials. L'access po vegnir refusà mo, sche las leschas prevesan quai u sche interess publics u privats predominants prescrivan da tegnair secret ils documents. Cunter la refusa d'ina dumonda d'access pon ins far recurs. Ina dumonda d'access a documents uffizials sto vegnir inoltrada en scrit a l'autoritad cumpetenta. La dumonda na sto betg vegnir motivada, sto dentant designar bain avunda il document uffizial giavischà. Sch'il tractament d'ina dumonda chaschuna lavur e custs considerabels, vegn incassada ina taxa. Dal rest è l'access gratuit.
Tar la chanzlia chantunala vegn installà in "post spezialisà per il princip da transparenza" che stat a disposiziun primarmain per sustegnair e per cussegliar las autoritads en connex cun l'applicaziun da la lescha da transparenza. L'october vegnan publitgadas sin la pagina d'internet dal post ulteriuras infurmaziuns ed ulteriurs documents er per petentas e petents.

La regenza beneventa ils novs models da finanziaziun per las scolas autas spezialisadas e per las scolas autas universitaras
La regenza ha prendì posiziun tar la revisiun totala da l'ordinaziun tar la lescha federala davart l'agid a las scolas autas e davart la coordinaziun en il sectur da las scolas autas svizras (O-LASA) e tar l'ordinaziun davart las contribuziuns d'investiziun e d'utilisaziun per ils edifizis da las scolas autas (ordinaziun davart ils edifizis da las scolas autas) da la confederaziun.
Sco purtader da la scola auta da pedagogia dal Grischun (SAPGR) e da la scola auta da tecnica ed economia (SATE) Cuira è il chantun Grischun pertutgà directamain da questa revisiun totala da la O-LASA. Pertutgà indirectamain è il chantun Grischun, perquai ch'el paja contribuziuns a studentas e students dal Grischun che fan lur studi ad ina scola auta en in auter chantun. La regenza beneventa ch'ils models da finanziaziun per las scolas autas spezialisadas e per las scolas autas universitaras vegnan concepids en moda differenta per pudair tegnair quint adequatamain da las particularitads dal tip da scola auta respectiv.
Per reparter las contribuziuns propona la confederaziun duas variantas da finanziaziun. La regenza grischuna preferescha la varianta 1, perquai che la perscrutaziun survegn dapli pais cun questa repartiziun. Quai augmentass il stimul per las scolas autas spezialisadas da sa stentar pli fitg per la perscrutaziun e per il transfer da savida e da tecnologia sco er da s'engaschar cun cleras intenziuns per ils interess da las interpresas pitschnas e mesaunas (IPM) indigenas.

Approvà la concessiun ed il project per l'ovra electrica "Aua da Mulegn"
Il project da l'Aua da Mulegn SA (en fundaziun) per construir ina nova ovra idraulica sin il territori da la vischnanca da Farera è vegnì approvà da la regenza cun intginas cundiziuns e pretensiuns. Plinavant ha ella approvà la concessiun dal dretg da las auas che la vischnanca da Farera aveva dà ils 3 d'october 2013 a l'Aua da Mulegn SA. En il nov implant electric vegnan producidas tut en tut 9,6 uras da gigawatt electricitad. Quai correspunda pli u main a l'electricitad che stgars 2000 chasadas consumeschan en media per onn. I vegn fatg quint cun custs d'investiziun da circa 14 milliuns francs. Vi da l'Aua da Mulegn SA èn participadas la vischnanca da Farera cun 70 pertschient sco er la IBC Energia Aua Cuira e la Smart Energy Consulting SA (SEC), Cuira, cun mintgamai 15 pertschient.

Visualisaziuns da l'ovra idraulica "Aua da Mulegn": tschiffada Sut Fuina (a sanestra), centrala (a dretga)

Fixà las contribuziuns per il traffic public
La regenza ha fixà las contribuziuns chantunalas 2016 per las interpresas ch'èn activas en il traffic public regiunal. Tut en tut importan las contribuziuns chantunalas 39,2 milliuns francs. Questa summa è bler pli bassa cumpareglià cun quella dals onns precedents, perquai che la regenza na conceda en ses conclus betg pli contribuziuns d'investiziun a l'infrastructura da viafier. Dapi il 1. da schaner 2016 vegnan las infrastructuras da viafier finanziadas cumplettamain or dal fond per l'infrastructura da viafier (FIV) da la confederaziun. Er ils chantuns pajan ina contribuziun pauschala en quest fond. Per l'onn current importa questa contribuziun dal chantun Grischun en il FIV 27,8 milliuns francs.
Er la confederaziun ha fixà sias contribuziuns per las interpresas da transport dal traffic public dal Grischun. Las contribuziuns federalas importan tut en tut 137,8 milliuns francs. Da quels èn 131,8 milliuns francs previs per il traffic da persunas e 6 milliuns francs per il traffic da rauba.

Emprest a l'agid a manaschis agriculs
L'emprest dal chantun Grischun a l'associaziun grischuna per credits a l'agricultura (ACA) vegn auzà per l'onn 2016, sco l'ultima giada l'onn 2014, per 400 000 francs. La ACA po conceder a las puras ed als purs agids da manaschi en furma d'emprests senza tschains per metter en urden difficultads finanzialas resultadas senza atgna culpa, per substituir emprests tschainsids existents (conversiun da debits) u per facilitar la liquidaziun dal manaschi. Dapi l'onn 2004 èn ils emprests d'agid a manaschis agriculs tar la ACA s'augmentads da 2,8 milliuns francs sin 5,7 milliuns francs. Il motiv principal è il program da conversiun dals debits ch'è en vigur dapi l'onn 2014 e che permetta als manaschis agriculs da substituir debits tschainsibels fin a 50 pertschient da la valur da rendita (per gronda part ipotecas e credits privats).

Glisch verda per lavurs vi da la via d'Engiadina
La regenza ha approvà in project per meglierar la via d'Engiadina. A l'ost da S-chanf, en il territori tranter Tschessa Granda e la punt Vallember, è la via en in nausch stadi pervia dal grond traffic. Tut en tut custa il project circa 16,4 milliuns francs. En trais etappas vegn schlargiada la via a 7 meters e realisà in access a la deponia Bos-chetta Plauna. Ultra da quai vegnan renovads u construids ulteriurs stabiliments ch'èn relevants per la segirezza.


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun