La regenza ha approvà dus projects parzials per la reconstrucziun da Bondo. Ultra da quai ha ella dà glisch verda a la correcziun da la via da Valzeina ed ha deliberà contribuziuns chantunalas per la renovaziun da mirs sitgs.
Dus projects parzials per la reconstrucziun da Bondo
La regenza ha approvà dus projects parzials dal project "Reparaziun suenter la crudada da crappa al Piz Cengalo e las bovas a Bondo". Quai pervia da la crudada da crappa devastanta al Piz Cengalo la stad 2017 che ha chaschunà immediatamain ina bova da glera. Ina tala successiun d'eveniments è vegnida observada fin ussa fitg darar sin tut il mund. La bova e las sbuvadas han manà a val tut en tut var 500 000 meters cubic material ed han cuvrì la via chantunala sco er entiras parts dals abitadis da Bondo, Promontogno, Sottoponte e Spino.
Il project parzial "Mesiras d'urgenza, rumida e deponia" cuntegna tut las mesiras d'urgenza e da segirada ch'èn vegnidas prendidas, la rumida da material, la deponia sco er la circulaziun dal traffic sin plaun communal. Il project duai vegnir terminà l'onn 2023. Als custs totals dal project parzial da circa 12 milliuns francs sa participescha il chantun cun ina contribuziun da 9,6 milliuns francs.
Il segund project parzial cumpiglia la reparaziun da l'infrastructura forestala communala. Concretamain cuntegna il project la construcziun d'in access segir per Bondo, la reparaziun da l'avertura da la Val Bondasca sco er la reconstrucziun da la rait principala da la chanalisaziun durant la fasa acuta da l'onn 2017. Per quest intent deliberescha la regenza ina contribuziun chantunala da maximalmain 2,08 milliuns francs als custs totals da 2,6 milliuns francs. Il project entir cumpiglia sis ulteriurs projects parzials.
La via da Valzeina defurmada vegn curregida
La regenza ha approvà in project d'exposiziun per curreger la via da Valzeina sin il traject Boda fin Egga. La via chantunala tranter la fracziun da Valzeina e la vischnanca da Grüsch na correspunda betg pli als basegns actuals ed a las pretensiuns da segirezza modernas. Pervia da l'instabilitad da la costa èn avant maun defurmaziuns massivas dal vial e da las construcziuns artifizialas en il perimeter dal project. Ultra da quai sa chatta il traject dapi decennis en ina zona da bova d'ina gronda surfatscha che chaschuna adina puspè donns vi da la via. Emprimas mesiras geotecnicas provisoricas per stabilisar la costa èn vegnidas realisadas ils onns 2015 e 2018.
Cun quest project duai la via ussa vegnir schlargiada sin il trassé existent ad ina ladezza da 4,2 meters e las curvas duain vegnir schlargiadas supplementarmain. Sin in traject parzial n'è quai betg pussaivel pervia da restricziuns topograficas. Là importa la ladezza dal vial 3,5 meters cun il spazi lateral correspundent. Ils custs totals dal project importan circa 7,2 milliuns francs.
©Uffizi federal da topografia
Contribuziuns per renovar mirs sitgs
Per l'onn 2019 ha la regenza concedì ina contribuziun chantunala da circa 820 400 francs per renovar mirs sitgs. Dal total dals custs da project vegnan finanziads var 1,13 milliuns francs tras atgnas prestaziuns e tras terzas persunas. L'onn 2019 duain vegnir renovads var 2,66 kilometers mirs sitgs en las vischnancas dad Andeer, Alvra, Brusio, Castaneda, Casti-Vargistagn, Cuira, Tumleastga, Donat, Favugn, Haldenstein, Jenins, Malans, Puschlav, Sta. Maria en Calanca, San Vittore, Scuol, Scharàns, Soglio, Sumvitg, Trimmis, Val S. Pieder, Valsot, Zernez e Ziràn.
Ils mirs sitgs, sco mirs da cunfin e da sustegn, èn en bleras regiuns dal Grischun perditgas impurtantas d'ina cultivaziun tradiziunala. Ultra da quai èn mirs sitgs savens spazis da viver impurtants per reptils, per mammals pitschens e per insects. Els n'han betg mo ina gronda impurtanza per l'istorgia culturala, mabain er per l'ecologia e per la cuntrada. Sch'els na vegnan betg mantegnids, van blers da quests mirs en decadenza.
mir sitg Parc Ela ©Lorenz A. Fischer
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun