La regenza ha relaschà ina nova ordinaziun davart la protecziun da las auas en l'agricultura. Plinavant ha ella approvà in project per reducir las emissiuns d'amoniac e concedì contribuziuns chantunalas per il territori da skis Minschuns en la Val Müstair.

Nova ordinaziun davart la protecziun da las auas en l'agricultura
La regenza ha relaschà in'ordinaziun davart la protecziun da las auas en l'agricultura. Quella entra en vigur il 1. da schaner 2020. Fin ussa è la protecziun da las auas en l'agricultura vegnida exequida da l'uffizi d'agricultura e da geoinfurmaziun (UAG) tenor conclus da la regenza e dal departament d'economia publica e fatgs socials sco er tenor directivas chantunalas. Ultra da quai han il UAG e l'uffizi per la natira e l'ambient (UNA) fixà sezs lur cumpetenzas en connex cun la controlla d'edifizis e stabiliments ordaifer la zona da construcziun (EOZ). Plinavant han ils uffizis federals ch'èn cumpetents per ils secturs agricultura ed ambient publitgà l'onn 2011 in nov agid d'execuziun cuminaivel davart la protecziun da l'ambient en l'agricultura. Sin basa da quai han stuì vegnir revedidas las reglas en il chantun.
En il rom da questas lavurs èn las disposiziuns fundamentalas impurtantas vegnidas fixadas en in'ordinaziun. Ulteriurs detagls e concretisaziuns vegnan resumads da lur vart en in agid d'execuziun. Per l'ordinaziun e per l'agid d'execuziun han il UAG ed il UNA collavurà stretgamain in cun l'auter ed han er consultà il Plantahof.

Project per reducir las emissiuns d'amoniac da l'agricultura
La regenza ha approvà in project per promover ils onns 2020 e 2021 il diever d'uders fins cun sterner puschina. Per quest intent ha ella garantì ina contribuziun da 636 000 francs al project. Quel è necessari, perquai che l'agricultura emetta en l'entira Svizra mintga onn var 48 000 tonnas amoniac en l'ambient. Tenor il cussegl federal duai la Svizra esser neutrala al clima l'onn 2050. Per cuntanscher questa finamira sto er l'agricultura contribuir sia part.
Gia ils onns 2011 fin 2016 ha il chantun Grischun realisà il project da resursas "Amoniac". Quai cun la finamira da reducir las emissiuns d'amoniac sin ils quatter stgalims pavlada, tegnida en stalla, deponer puschina e sterner puschina. En la part dal sterner puschina ha in project promovì il diever d'uders fins per reducir las emissiuns d'amoniac cun sterner puschina. Suenter la scadenza da quest project ha la confederaziun introducì il program fin la fin da l'onn 2019 sco part fixa dals pajaments directs. A partir da l'onn 2020 na subvenziunescha la confederaziun betg pli il diever d'uders fins. La confederaziun ha planisà da fixar previsiblamain a partir da l'onn 2022 il diever obligatoric d'uders fins, cun in temp transitoric betg anc definì. Sch'il diever d'uders fins duess daventar obligatoric, chaschunass quai sin blers manaschis grondas investiziuns da modificaziun a curta vista cun custs considerabels. Sco soluziun transitorica durant ils proxims dus onns duai ussa il project da promoziun chantunal preparar ils manaschis grischuns sin l'introducziun da l'obligatori.

Contribuziuns chantunalas per il territori da sport da naiv Minschuns en la Val Müstair
Ensemen cun la confederaziun sustegna la regenza la construcziun da la telecabina dad 8 e da l'indriz da far naiv Tschierv. Per quest intent ha ella deliberà ina contribuziun chantunala da var 325 000 francs sco prestaziun equivalenta a l'emprest federal (1,4 milliuns francs) en il rom da la nova politica regiunala (NPR). Sut il titel "Infrastructuras relevantas per il sistem" ha la regenza concedì ina contribuziun chantunala supplementara da 260 000 francs per l'indriz da far naiv.
Cun la construcziun d'ina nova telecabina dad 8 accuplabla da Tschierv sin l'Alp da Munt vul la Sportanlagen SA Val Müstair substituir l'unic access existent nunpratic en il territori da skis Minschuns. Sur quest access ston ils bus u ils autos da persunas charrar davent da la via dal pass dal Fuorn sur la via natirala Valplauna ch'è stippa e savens schelada. Il medem mument duai la pista che maina da l'Alp Munt giu a Tschierv daventar pli attractiva grazia ad in trassé nov (per part sin la via d'access d'enfin ussa) e grazia a l'installaziun d'in indriz da far naiv. La nova telecabina pussibilitescha er il manaschi da stad e porta in augment da la valur da la purschida turistica totala en la Val Müstair, quai ch'è er da gronda impurtanza per realisar il resort da vacanzas planisà La Sassa.

©Domenig Architekten SA 

Segirada d'in rempar da lavinas donnegià a Tavau
La regenza ha approvà il project "Segirada da la costa, rempar da lavinas Duchli" da la vischnanca da Tavau ed ha deliberà per quest intent ina contribuziun chantunala da maximalmain 900 000 francs. Il zercladur 2019 ha ina sbuvada destruì var 90 meters dal rempar da lavinas existent, e 30 ulteriurs meters èn daventads nunduvrabels. Circa 60 meters supplementars èn periclitads acutamain pervia d'erosiuns e na pon betg pli proteger suffizientamain il territori d'abitar e da mastergn Duchli.
Il project prevesa ussa da cuvrir e da segirar las surfatschas erodadas cun raits per uschia impedir in'ulteriura extensiun vers ensi e vers la vart. Per evitar ch'il donn daventia pli grond, han ins gia cumenzà cun las lavurs. Il remplazzament da las ovras destruidas vegn examinà en in project separà.

Contribuziun chantunala per ina fermada da bus a Claustra
Il chantun sustegna finanzialmain la nova concepziun da la fermada da bus a la staziun da Claustra Vitg. La regenza ha concedì ina contribuziun chantunala da maximalmain 800 000 francs als custs totals subvenziunabels da circa 3 milliuns francs.
Per realisar il tact da mes'ura en la regiun Partenz/Tavau ha la Viafier retica planisà da transfurmar la staziun da Claustra Vitg. Per stgaffir las relaziuns da spazi necessarias dovri ina nova concepziun da la plazza da la staziun cun in nov vial d'entrada nà da la via chantunala, cun in nov vial da bus e cun ina nova fermada sco er cun in sutpassadi da la viafier, uschia che dus surpassadis da la viafier pon vegnir abolids. Tras il spustament da la fermada da bus tar l'access vest en la via da la staziun da Claustra Vitg vegn plinavant augmentada considerablamain la segirezza stradala. Independentamain da quai avess la fermada da bus actuala en il sectur da la via chantunala tuttina stuì vegnir sanada. Quai pervia da la lescha davart l'egualitad da persunas cun impediments. Tras la construcziun d'ina nova fermada da bus directamain sper la staziun vegnan ussa er ademplids ils basegns da las persunas cun impediments envers las fermadas da bus.

Contribuziun chantunala per la fundaziun SvizraMobila
Il chantun Grischun cuntinuescha durant ulteriurs 4 onns cun la collavuraziun fritgaivla cun la fundaziun SvizraMobila. Las prestaziuns da SvizraMobila han ina gronda impurtanza per il chantun Grischun. Sin la pagina d'internet da la fundaziun vegnan publitgads var 1500 kilometers sendas da viandar, 600 kilometers vias da velo e 2700 kilometers vias da mountainbike. Grazia a la collavuraziun cun SvizraMobila ha l'infrastructura en il sectur turistic dal traffic betg motorisà pudì vegnir meglierada ils ultims onns en il chantun. Plinavant sa basan differents projects chantunals dal traffic betg motorisà sin la collavuraziun cun la fundaziun. Per quests motivs ha la regenza concedì ina contribuziun chantunala da totalmain 260 000 francs (65 000 francs per onn).

©Andrea Badrutt


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun