Ils 27 da settember 2020 votescha la populaziun svizra davart la nova Lescha federala da chatscha. La Lescha da chatscha revedida porscha ina soluziun pragmatica per ir enturn cun il dumber creschent da lufs. Da nov pon ils chantuns reglar en moda prospectiva las populaziuns da lufs. La Regenza sustegna il project e porscha maun per in'execuziun adequata. Ella vegn a persequitar attentamain l'ulteriur svilup en vista ad in eventual basegn d'agir supplementar.

Fin ussa è il Grischun l'unic chantun che ha stuì s'occupar en moda cumplessiva da la tematica dals animals da rapina gronds. Ultra dals urs che sa mussan periodicamain ed ina populaziun pli gronda da lufs‑tscherver è en spezial il luf sa derasà successivamain en tut il chantun ils ultims 2 onns, ed il dumber d'eveniments cun lufs che crescha fermamain chaschuna problems considerabels per l'agricultura. Plinavant resultan tras la gronda concentraziun da lufs er adina dapli problems per il turissem, sch'ils animals sin las pastgiras e sin las alps mussan in cumportament agressiv da defensiun envers ils giasts. Tenor la Regenza exista cleramain in basegn d'agir.

Er la tratga d'arments è pli e pli pertutgada da la preschientscha dal luf
L'agricultura è pertutgada fermamain da las sfidas en connex cun il tractament d'animals da rapina gronds. Er il turissem è confruntà cun quai. Sin fundament dals ultims cas en il Grischun èsi da constatar che singuls lufs, ma er singuls trieps sviluppan in cumportament che chaschuna conflicts. Ina nova problematica daventa pli e pli evidenta. Fin dacurt era la preschientscha dal luf cunzunt ina sfida supplementara per las possessuras ed ils possessurs da muvel manidel (stgarpadas da lufs e protecziun da muntaneras). L'ultim temp crescha dentant er il dumber d'annunzias negativas da possessuras e possessurs d'arments. Rapportà vegni d'attatgas da lufs sin muntaneras da vatgas‑mamma e dals problems da segirezza che resultan tras quai per terzas persunas betg participadas (passantas e passants, viandantas e viandants, ciclistas e ciclists), ma er per las puras ed ils purs resp. per las possessuras ed ils possessurs d'animals sco er per lur persunal. Ils animals da la spezia dals arments, che vegnan spaventads dal luf, èn in privel, sch'els sviluppan in cumportament agressiv da defensiun envers ils giasts ed envers il persunal sin las pastgiras e sin las alps. L'ultim temp èn plinavant vegnids chattads animals stgarpads e magliads per part da la spezia dals arments, en spezial da vadels. Las sfidas cuntanschan uschia in ulteriur stgalim da svilup. Da nov stattan pia en il center d'ina discussiun animada supplementarmain er il quità general concernent la segirezza publica sco er las sfidas en connex cun las mesiras da protecziun pussaivlas en la tratga d'arments.

Nova Lescha da chatscha permetta ina regulaziun – il luf resta protegì
La revisiun parziala da la Lescha da chatscha tegna quint dal dumber da lufs creschent. Ella permetta als chantuns da regular cun responsabladad la populaziun da lufs per impedir donns vi d'animals da niz. Ils lufs duain er mantegnair lur tema dals umans. Sajettar en moda regulada lufs pitschens d'in triep è – tenor las experientschas da l'Uffizi da chatscha e pestga (UCP) – l'unica mesira effectiva a lunga vista per spaventar ils lufs respectivamain ils trieps da lufs.

La populaziun d'animals selvadis na sto betg vegnir regulada mo tar ils tschiervs, ils chamutschs ed ils portgs selvadis sco er tar ils chamutschs ed ils capricorns, mabain er – sche necessari – tar ils lufs. Quai è necessari per resguardar commensuradamain e per mantegnair er auters basegns impurtants ed interess envers noss spazi da viver sco er envers noss territori cultural e natiral. Mo uschia è imaginabla ina coexistenza en nossa cuntrada cultivada che vegn duvrada en moda intensiva. E mo uschia poi esser pussaivel da pratitgar er vinavant per exempel l'economia d'alp.

Per pudair dumagnar cun success ils proxims obstachels en connex cun la problematica dals animals da rapina gronds, dovran las autoritads executivas ils instruments previs da la revisiun parziala da la Lescha da chatscha. Per quest motiv sustegna la Regenza il project. En quest reguard stat la Regenza er en contact cun las regenzas dals chantuns vischins Glaruna, Son Gagl, Tessin ed Uri.

I dovra ulteriurs pass
La Regenza renconuscha che la revisiun parziala da la Lescha da chatscha mussa en ina direcziun politica cunvegnenta per il Grischun e che quella vul far frunt en moda equilibrada a las sfidas actualas. La Regenza spetga che la legislaziun federala executiva exaureschia las libertads d'agir giuridicas tenor la nova lescha.

Sin fundament da las experientschas da l'ultim temp e da l'ulteriur svilup che po vegnir deducì da quellas, quinta la Regenza a medem temp gia oz ch'i vegnian ad esser inevitabels a media fin a lunga vista ulteriurs pass per ina coexistenza propi duraivla dals umans cun il luf. Qua ston vegnir sviluppadas novas metodas. En collavuraziun cun ils chantuns duai la Confederaziun cumenzar svelt cun l'elavuraziun da talas. Lavurs legislativas dovran bler temp, la revisiun parziala actuala è vegnida inizialisada sin plaun federal avant var 7 onns. D'integrar en las ponderaziuns èn la limitaziun da la populaziun da lufs tenor in tschert dumber d'animals singuls en in territori, senza periclitar tras quai la populaziun u il mantegniment da la spezia en il territori alpin. Er sto vegnir integrada en la consideraziun cumplessiva la fixaziun d'in dumber maximal da trieps per l'artg alpin svizzer e per ils chantuns cumpigliads sco er la regulaziun sur in dumber dals trieps. En quest connex ston vegnir examinads sin basa d'ina consideraziun dals interess territoris senza lufs respectivamain zonas senza lufs.

Infurmaziuns concernent animals da rapina gronds
cusseglier guvernativ Mario Cavigelli, schef dal Departament d'infrastructura, energia e mobilitad, tel. +41 81 257 36 01, e‑mail Mario.Cavigelli@diem.gr.ch

Infurmaziuns concernent la protecziun da muntaneras
cusseglier guvernativ Marcus Caduff, schef dal Departament d'economia publica e fatgs socials, tel. +41 81 257 23 01, e‑mail Marcus.Caduff@dvs.gr.ch

Gremi: Regenza
Funtauna: rg Chanzlia chantunala