En la cumparegliaziun svizra è il Grischun anc adina ordvart sportiv. Legraivlamain è sa diminuida la part da las nunsportistas e dals nunsportists per clers 8 puncts procentuals. Cunzunt il dumber da las sportistas è s'augmentà fermamain. Las Grischunas ed ils Grischuns n'èn dentant betg mo sezs activs en moda fitg variada, mabain han er ina tenuta positiva envers il sport. Quai mussa il studi "Sport en il Grischun 2020".
Suenter ils onns 2008 e 2014 è vegnì analisà quest onn per la terza giada il cumportament sportiv da la populaziun grischuna sco part dal studi naziunal da sport "Sport en Svizra 2020". Per incumbensa da graubündenSPORT, la partiziun Sport da l'Uffizi per la scola populara ed il sport (USS), èn vegnidas interrogadas en il Grischun (anc avant la pandemia dal coronavirus) 803 persunas. Il studi ha la finamira da dar in maletg differenzià da la cuntrada da sport e dal svilup da quella e da stgaffir ina basa fidada per prender decisiuns sin il champ da la politica da sport.
51 pertschient da las Grischunas e dals Grischuns èn sportivamain fitg activs
La part da quellas persunas che fan sport pliras giadas per emna tut en tut 3 uras u dapli, è – tenor il studi – cun 51 pertschient da la populaziun grischuna anc adina fitg gronda. 79 pertschient adempleschan schizunt las recumandaziuns da far moviment che valan per persunas creschidas e che cumpiglian in moviment moderà da 2 1/2 uras u in moviment intensiv da 75 minutas per emna. Dal cumenzament dal studi ennà èn questas valurs stabilas sin in aut nivel. Per legraivels 8 puncts procentuals è sa diminuida dapi l'onn 2014 la part da las nunsportistas e dals nunsportists. En il fratemp na fan mo pli 14 pertschient da la populaziun dal Grischun nagin sport. Quai è sut la media svizra.
Las sportistas èn sin il vial da surpassar
In resultat remartgabel dal Studi 2020 concerna la differenza tranter las schlattainas: En chaussa sport n'han las dunnas grischunas betg mo recuperà ils umens, mabain er superà els. 54 pertschient da las dunnas dal Grischun èn fitg activas, percunter èn quai tar ils umens 47 pertschient. Ina gronda midada sa lascha constatar er tar las migrantas che vivan en il Grischun: Avant 6 onns eran las migrantas sportivamain anc bler main activas ch'ils migrants. Ussa è questa differenza quasi s'equilibrada (mintgamai 36 pertschient umens e dunnas fitg activs, 24 pertschient dunnas inactivas, 22 pertschient umens inactivs). Vinavant vali anc adina: La populaziun indigena (53 pertschient persunas fitg activas) è evidentamain sportivamain pli activa che la populaziun immigrada e pli autas che la furmaziun e las entradas da la chasada èn, e pli gronda che l'activitad sportiva è.
Il pli gugent al liber e gugent sut atgna reschia
Las Grischunas ed ils Grischuns prefereschan disciplinas da sport al liber ed uschenumnadas disciplinas che pon vegnir pratitgadas da tut las generaziuns. En cumparegliaziun cun l'onn 2014 è s'augmentada en il Grischun sco metropola natirala la popularitad da las disciplinas viandar, ciclissem, jogging e nudar. L'infrastructura existenta da sendas da viandar, da pistas da skis e da loipas da passlung influenzescha er il cumportament: La quota da la populaziun che va cun skis u che fa passlung è per 10 puncts procentuals pli auta en il Grischun ch'en il rest da la Svizra. Tar il viandar èn quai 6 pertschient. Ils motivs ils pli impurtants per far sport èn anc adina la sanadad, l'esser en la natira, la fitness sco er il plaschair da sa mover. 49 pertschient da las Grischunas e dals Grischuns èn exclusivamain "sportists libers", quai vul dir els organiseschan lur activitads sportivas en atgna reschia, saja quai sulets u en ina gruppa. Uniuns da sport giogan dentant anc adina ina rolla impurtanta en il Grischun: 23 pertschient da la populaziun sur 15 onns fa part activamain d'ina uniun – questa quota è però levamain regressiva. Tuttina èn las uniuns anc adina ils purschiders da sport ils pli impurtants en il Grischun. Cunzunt en il sectur dal sport d'uffants e da giuvenils prestan ellas ina contribuziun enorma a favur dal bainstar da tuts.
Buna reputaziun dal sport en il Grischun
A las pussaivladads da far sport en il lieu da domicil ed en spezial a l'infrastructura turistica da sport dat la populaziun grischuna bunas notas. La cuntentientscha cun la promoziun actuala dal sport è en tut ils secturs anc in pau pli gronda en il chantun Grischun ch'en la media svizra. In terz da la populaziun vesa in potenzial per augmentar la promoziun da sportists da la generaziun giuvna e da talents, il sport d'uffants e da giuvenils ed il sport per persunas cun impediments e per gruppas dischavantagiadas. Sco spezialmain impurtant resguardan las Grischunas ed ils Grischuns che las plazzas da pausa ed ils conturns da l'abitaziun vegnian concepids uschia, ch'els promovan il moviment e che las purschidas da sport per uffants e giuvenils vegnian extendidas.
Agiunta:
studi "Sport en il Grischun 2020"
Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ dr. Jon Domenic Parolini, schef dal Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. +41 81 257 27 01, e-mail Jondomenic.Parolini@ekud.gr.ch
- Thierry Jeanneret, manader da la partiziun Sport, Uffizi per la scola populara ed il sport, tel. +41 81 257 27 55, e-mail Thierry.Jeanneret@avs.gr.ch
- dr. Markus Lamprecht, Observatori svizzer da sport e moviment, Lamprecht & Stamm Sozialforschung und Beratung SA, Turitg, tel. +41 44 260 67 60, e-mail Markus.Lamprecht@lssfb.ch
Gremi: Uffizi per la scola populara ed il sport
Funtauna: rg Uffizi per la scola populara ed il sport