La Regenza grischuna ha determinà da nov ils asils da selvaschina chantunals ed auzà levamain lur dumber per il 1. da settember 2023. Tras quai vegn la repartiziun da la selvaschina influenzada uschia, che la populaziun da tschiervs, da chavriels e da chamutschs po vegnir regulada vinavant principalmain durant la chatscha auta tradiziunala. Sin la chatscha bassa garanteschan ils asils – ensemen cun ulteriuras mesiras – ina chatscha persistenta.

La rait d'asils da selvaschina è vegnida surlavurada en stretga collavuraziun cun las chatschadras ed ils chatschaders, cun las represchentantas ed ils represchentants da l'agricultura e da l'economia forestala sco er cun las vischnancas. En cas da svilups disfavuraivels pon ils asils da selvaschina vegnir averts per part u dal tuttafatg. Quai è per exempel il cas, sche l'effect da reservuar dals asils da selvaschina per il territori da chatscha duess sa reducir.
En il rom da la nova regulaziun è il dumber d'asils da selvaschina generals (territoris cun scumond da chatscha total) sa reducì da 230 a 229 cumpareglià cun l'ultima determinaziun da l'onn 2018. Il dumber d'asils da chatscha auta è s'augmentà da 22 a 30, quel d'asils da muntanellas è sa reducì da 22 a 20. Il sulet asil da chavriels en il chantun è vegnì mantegnì. Il dumber d'asils da chatscha bassa è vegnì auzà da 53 sin 59, quel d'asils da lieurs percunter è vegnì diminuì da 46 a 45. Il dumber d'asils d'utschels è sa reducì da 21 a 20. Persuenter è il dumber d'asils d'utschels da l'aua s'augmentà da 46 a 47.

Tut en tut è il dumber d'asils da selvaschina chantunals s'augmentà dad actualmain 441 a 451, quai tar ina surfatscha totala da 746 kilometers quadrat. Ensemen cun il Parc Naziunal Svizzer e cun ils sis asils da selvaschina federals resulta en il chantun ina surfatscha totala d'asils da selvaschina da 1121 kilometers quadrat. Sco fin ussa vala in scumond da sajettar las spezias da selvaschina d'ungla per ina surfatscha da 736 kilometers quadrat da lur spazi da viver.

Element central dapi passa 30 onns
«Dapi l'onn 1989 èn ils asils da selvaschina in element central da la planisaziun da la chatscha», di Hannes Jenny, manader ad interim da l'Uffizi da chatscha e pestga. Malgrà che l'uman disturba adina pli fitg la selvaschina durant la stad, èsi reussì da tegnair la selvaschina en ses spazi da viver tradiziunal, quai cun mantegnair ina structura da vegliadetgna natirala. Predas duraivlamain grondas il settember, cun las qualas las populaziuns da selvaschina vegnan reguladas respectivamain reducidas, èn pussaivlas mo, perquai che la rait da territoris da retratga cun paucs disturbis gida a prevair meglier la selvaschina.
En cas dal tschierv stat la repartiziun orizontala en il center. Per ils chamutschs ston vegnir mantegnids cunzunt ils territoris sur il cunfin dal guaud sco spazis da viver senza disturbis durant la stad. En spezial en ils territoris sur il cunfin dal guaud cun bler turissem da stad èsi impurtant da determinar zonas senza chatscha. Mo uschia èsi pussaivel d'impedir che la selvaschina sto guntgir en ils guauds. Tras quai vegnan er mitigiads ils problems da guaud-selvaschina.

Chatscha bassa persistenta
La chatscha da lieurs, da giaglinas e d'utschels da l'aua è actualmain pussaivla uschè bain mo, perquai ch'i vegn fatg tut il pussaivel per tegnair sut controlla il squitsch da chatscha. Ultra da la restricziun dal diever da vehichels a motor ed ultra dals contingents per mintga spezia han ils asils da selvaschina ina funcziun-clav. Els garanteschan che la chatscha bassa è persistenta. A medem temp vegn mantegnida ina motivaziun impurtanta da s'engaschar per la protecziun dal spazi da viver.

Agiuntas:

• Nova regulaziun dals asils da selvaschina 2023
• Infurmaziuns generalas davart ils asils da selvaschina

Fotografias agiuntadas:

Foto 2 | Foto 3 | Ils asils da selvaschina èn marcads cun cotschen e mellen.

Infurmaziuns:

• Cussegliera guvernativa dr. Carmelia Maissen, scheffa dal Departament d'infrastructura, energia e mobilitad, e‑mail Carmelia.Maissen@diem.gr.ch (cuntanschibla mo per e-mail da las 09.00 fin las 10.30)
• Hannes Jenny, manader ad interim da l'Uffizi da chatscha e pestga dal Grischun, tel. +41 81 257 38 93 (cuntanschibel da las 09.00 fin las 12.00), e‑mail Hannes.Jenny@ajf.gr.ch