La Regenza rinforza il provediment da medias per ils territoris italofons dal Grischun dal Sid cun approvar dus novs projects parzials: augment dal pensum da la plazza existenta da 50 pertschient dal Servizio Valli Italofone dei Grigioni (svi) da Keystone SDA sco er installaziun d'ina plattafurma digitala E-Grigionitaliano tras l'uniun InfoGrigioni.
Il provediment da medias dal Grischun dal Sid per talian è pli modest en cumparegliaziun cun la purschida da medias rumantschas u schizunt tudestgas en il chantun Grischun. La mancanza da schurnalistas e schurnalists giuvens, per part infrastructuras antiquadas, il transferiment da las purschidas publicisticas stampadas en l'èra digitala, l'acquisiziun da lecturas e lecturs pli giuvens u in martgà pli pitschen d'utilisaziun e da reclama èn mo intginas da las grondas sfidas da las interpresas da medias dal Grischun dal Sid.
Basas da decisiun elavuradas en moda participativa
Sa basond sin il rapport «Medias e promoziun da medias en il chantun Grischun: analisa da la situaziun actuala e perspectivas per l'avegnir» da l'Institut per management da medias e da communicaziun da l'Universitad da Son Gagl e da l'Institut per producziun da multimedia da la Scola auta spezialisada dal Grischun aveva la Regenza confermà gia l'onn 2022 da metter ses focus en il sectur da la promoziun da medias er en l'avegnir sin ils basegns da las duas minoritads linguisticas chantunalas e da dar in accent actual al sectur da la cuntrada da medias dal Grischun talian. Sin quai ha il Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient incumbensà la firma KMES a Turitg d'elavurar ina basa da decisiun «Promoziun da medias en il Grischun talian». Quest rapport è vegnì discutà il mars 2023 cun las parts interessadas las pli impurtantas, cun las medias, cun la Pro Grigioni Italiano sco er cun l'associaziun d'interess per las medias dal Grischun dal Sid «InfoGrigioni». El metta il focus sin duas mesiras concretas.
Augment dal pensum da la plazza dal svi da Keystone ATS
L'emprim project parzial prevesa d'augmentar l'onn 2024 il pensum dal svi da Keystone ATS a Cuira dad actualmain 50 pertschient a 100 pertschient sco er a partir da l'onn 2026 per ulteriurs 60 pertschient, dividids sin mintgamai 20 pertschient en la Val Puschlav, en la Bregaglia ed en il Moesano. Uschia duai vegnir garantida ina prestaziun schurnalistica commensurada (text e maletg) per talian, che tracta ils eveniments actuals en la politica, en l'economia, en la cultura ed en la societad. Keystone ATS mantegna sco fin ussa tant la responsabladad publicistica sco er la direcziun persunala da tut las collavuraturas ed ils collavuraturs.
Installaziun e gestiun d'ina e-plattafurma cuminaivla
Il segund project parzial prevesa da sviluppar, d'installar e d'administrar ina plattafurma cuminaivla per las medias dal Grischun talian ch'èn reunidas en l'uniun InfoGrigioni. E-Grigionitaliano metta a disposiziun ina tecnologia moderna per applicaziuns da backend e da frontend e permetta da parter ils cuntegns producids localmain suror las valladas. Cumplementarmain a questa purschida sa laschan colliar applicaziuns da translaziun sco er organisar centralmain la collavuraziun en il sectur da la scolaziun e da la furmaziun supplementara. Igl è previs da laschar elavurar la plattafurma tras furniturs da servetschs francads en la regiun. Per il management da projects è – ultra da las cumpetenzas respectivas en connex cun l'andament dal project ed ultra da las enconuschientschas schurnalisticas profundas – medemamain dumandada ina ferma francaziun en la regiun.
Contribuziun da promoziun periodica
Per realisar ils dus projects parzials èn previsas a partir da l'onn 2024 contribuziuns chantunalas periodicas en l'autezza da 220 000 francs. Ultra da quai sa participescha la Confederaziun en il rom vertent als projects, quai sut il titel da mantegnair e da promover finanzialmain las linguas minoritaras.
Ils projects parzials na vegnan betg ad esser orientads en emprima lingia al salvament da singulas interpresas u al mantegniment da lur structuras. Anzi, il focus vegn a vegnir mess sin la finamira da porscher in element da sustegn per la communitad en quels secturs ch'èn relevants per la politica democratica e per la societad, che na vegnan dentant betg finanziads suffizientamain tras il martgà u na vegnan betg dumandads avunda.
Infurmaziuns:
President da la Regenza dr. Jon Domenic Parolini, schef dal Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. +41 81 257 27 01 (cuntanschibel da las 15.30 fin las 16.00), e‑mail Jondomenic.Parolini@ekud.gr.ch
Responsabladad: Regenza