Suenter las novas grevas malauras en il Tessin ed en il Vallais e 10 dis suenter la bova en il Mesauc, che ha chaschunà la mort d'almain duas persunas, ha la Regenza infurmà il mardi davart il stadi da las lavurs en la val dal sid. A las vischnancas pertutgadas dal Mesauc, dal Tessin e dal Vallais exprima la Regenza grischuna sia solidaritad e sia consternaziun.
A chaschun d'in barat cun las autoritads communalas e cun represchentantas e represchentants da la regiun il glindesdi saira han ils cussegliers guvernativs Marcus Caduff e Peter Peyer, sco represchentants da la Regenza, pudì far al lieu in maletg da las sfidas che spetgan en il Mesauc.
La bova ch'è vegnida giu a Sorte, Lostallo, ils 21 da zercladur ha chaschunà la mort d'almain duas persunas. Il cumenzament eran quatter persunas sparidas. Sfunsaders da la Polizia chantunala dal Tessin sco er il Club alpin svizzer (CAS) han sustegnì la Polizia chantunala dal Grischun tar la tschertga. En il flum Moesa han las forzas d'acziun tschertgà minuziusamain las persunas sparidas. L'emna passada han ellas chattà duas baras. Ina persuna è anc adina sparida. L'avantmezdi suenter la saira da disgrazia han ins pudì salvar ina persuna blessada ord la grava e la sgular en l'ospital a Lugano.
Gronds donns vi d'edifizis e vi dal terren d'agricultura
La dimensiun dals donns che l'Assicuranza d'edifizis dal Grischun (GVG) ha pudì eruir suenter las malauras fin ussa vi d'edifizis en il Mesauc ed en la Val Calanca importa 8 fin 15 milliuns francs. Fin oz èn vegnids annunziads donns vi da passa 220 edifizis. La dimensiun dals donns vi da bains immobigliars e vi da cultiras vegn actualmain anc eruì. Las stimaziuns actualas partan dal fatg che 100 hectaras terren agricul sajan pertutgadas. Ils donns vi da vias e vi da l'infrastructura n'èn anc betg calculads definitivamain.
Situaziun da privel e lavurs vi da las vias chantunalas
Ultra da quai ha la Regenza er infurmà davart la situaziun da privel, en spezial davart la sfessa da passa 120 meters en il terren ch'è resultada en vischinanza da l'access a l'autostrada Mesauc Sid. Actualmain na datti anc naginas enconuschientschas definitivas davart las consequenzas pussaivlas. La sfessa vegn examinada e survegliada da persunas spezialisadas externas.
Sche las lavurs da rumida e da construcziun cuntinueschan uschè bain, èsi pussaivel da puspè charrar sin in vial gia a partir da venderdi proxim, ils 5 da fanadur. Fin a Mesauc vegn previsiblamain er la via chantunala dada liber per il traffic. Tranter Mesauc e Grono resta la via chantunala vinavant serrada per il traffic da transit. «La situaziun actuala dal traffic pretenda chapientscha e flexibilitad da tut las persunas pertutgadas», ha ditg la cussegliera guvernativa Carmelia Maissen. En num da la Regenza ha ella plinavant engrazià a tut las forzas d'acziun per lur lavur.
Cun collavuraturs al lieu sustegna l'Uffizi da guaud e privels da la natira (UGP) la vischnanca en connex cun organisar las lavurs da rumida e cun reparar svelt ils indrizs da protecziun. Gia prendì per mauns ha il UGP l'analisa specifica da l'eveniment per pudair examinar il giudicament dals privels e per eventualmain realisar ulteriuras mesiras da protecziun. Per quest intent ha il UGP surdà differentas incumbensas ad interpresas privatas per registrar ed analisar exactamain l'eveniment.
Provediment e dismessa
Il material da bova voluminus vegn actualmain deposità temporarmain en circa diesch lieus. Per cas urgents stat er a disposiziun la deponia «Orta» en il Riale Val Grono. Per depositar definitivamain grondas quantitads da material han ins fatg in'evaluaziun dal lieu. Ils plans per la meglra varianta èn en elavuraziun. La Regenza metta a disposiziun a la regiun in manader general da project per sustegnair las lavurs da rumida e per tschertgar lieus da deposit adattads. Cun in sistem puramain mecanic per nettegiar l'aua persa è la serenera Lostallo puspè en funcziun. L'implant da pumpadi da la serenera ch'è vegnì destruì a Sorte, funcziunescha puspè sco provisori cun in nettegiament mecanic e cun ina inducziun directa en la Moesa. Er puspè garantì è il provediment d'aua da baiver.
Indemnisaziun per lavur reducida per interpresas pertutgadas
Per las interpresas ch'èn pertutgadas directamain da las malauras stat da princip a disposiziun l'instrument da l'indemnisaziun per lavur reducida. Er per perditas da lavur pervia da donns elementars sco la bova a Sorte u pervia da mesiras uffizialas sco serradas da vias datti sut tschertas circumstanzas il dretg da retrair indemnisaziuns per lavur reducida. Tut las Infurmaziuns relevantas davart l'indemnisaziun per lavur reducida èn publitgadas sin la pagina d'internet da l'Uffizi per industria, mastergn e lavur (UCIML). Fin glindesdi, il 1. da fanadur 2024, ha il UCIML registrà 18 preannunzias per lavur reducida, sis da quellas èn gia vegnidas approvadas.
Er l'agricultura è pertutgada da las malauras en il Mesauc. L'Uffizi d'agricultura e da geoinfurmaziun (UAG) ha infurmà en scrit las puras ed ils purs da la regiun. Durant l'onn da contribuziun 2024 na datti naginas reducziuns dals pajaments directs u ina refusa da contribuziuns per las surfatschas ch'èn pertutgadas da las malauras. Donns vi da la surfatscha utilisada da l'agricultura, vi da las cultiras u vi da las infrastructuras ston vegnir annunziads a la Cassa per donns elementars (CDE).
Gronda solidaritad
Cun plaschair prenda la Regenza enconuschientscha da la gronda solidaritad per il Mesauc. Il chantun è en acziun cun persunas spezialisadas da differents uffizis e sustegna las autoritads localas tar la superaziun dals donns che las malauras han chaschunà. En reguard a la dimensiun dals donns èsi sa mussà, ch'il Stab directiv regiunal è in bun instrument per superar la situaziun d'urgenza. Per la Regenza èsi impurtant, che tut las persunas pertutgadas survegnian il sustegn ch'è necessari e che correspunda als basegns.
Infurmaziuns:
La Regenza stat a disposiziun per ulteriuras infurmaziuns. Ils servetsch da communicaziun da la Chanzlia chantunala coordinescha las dumondas respectivas. tel. +41 81 257 22 18 (cuntanschibel a partir da las 13.00), e‑mail kommunikation@gr.ch
Responsabladad: Regenza