Co po la decarbonisaziun vegnir realisada en moda economica en la Val dal Rain Grischuna? Questa dumonda han il chantun Grischun, las interpresas dal provediment d'energia ed ils manaschis industrials principals en la Val dal Rain Grischuna empruvà da respunder ensemen cun l'Institut federal da controlla da material e da perscrutaziun (Empa) cun agid da tecnicas da modellaziun innovativas. Ils resultats conferman las valitaziuns dal Forum economic: La decarbonisaziun è tecnicamain realisabla ed economicamain interessanta. Il studi propona pass da realisaziun tecnics concrets e serva sco exempel da model, che sa lascha transferir er sin autras regiuns.
Il studi, che l'Empa ha fatg sin basa d'ina incumbensa cuminaivla, conferma che la decarbonisaziun da la Val dal Rain Grischuna po vegnir cuntanschida fin l'onn 2050 e ch'ils custs annuals per installar e manar il sistem d'energia pon sa reducir en il meglier cas per 30 pertschient cumpareglià cun il scenari da referenza. Ord vista da l'economia publica sa tracti pia d'ina investiziun raschunaivla, ch'è dentant – ord vista da l'economia da manaschi – mo limitadamain rentabla en l'ambient dal martgà actual. Per cuntanscher la finamira netto nulla fin l'onn 2050 dovri differentas mesiras. Per exempel pumpas da stgaudar, l'electrificaziun da la mobilitad sco er la prelevaziun e l'accumulaziun da las emissiuns industrialas da CO2 ch'èn quasi inevitablas. Ultra da quai augmentass in'extensiun da la chalur a distanza l'effizienza e la resilienza dal sistem d'energia e la rait electrica vegniss distgargiada. Novs purtaders d'energia – sco idrogen, metan sintetic, biogas e geotermia – pudessan gidar a diversifitgar il provediment d'energia, cunzunt durant l'enviern. Grazia a lur augments da l'effizienza gidassan sanaziuns d'edifizis a reducir il basegn total d'energia per fin 25 pertschient. Uschia na chaschunassan l'electrificaziun da la mobilitad e la producziun da chalur naginas eventualas stretgas supplementaras tar l'electricitad.
Collavuraziun unica da l'industria, da las interpresas dal provediment d'energia e da l'administraziun
Per tractar la dumonda, co che la Val dal Rain po cuntanscher fin l'onn 2050 la finamira da netto nulla emissiuns da CO2 cun in'effizienza maximala dals custs, èn la Axpo Tegra SA, la Ems Chemie SA, la Gevag, la Holcim (Svizra) SA, la IBC Energie Wasser Cuira, la Rhiienergie SA, la Repower SA sco er l'Uffizi d'energia e da traffic (UEnTr) sa reunids sut la direcziun da l'Uffizi per la natira e l'ambient (UNA) ad ina maisa radunda cun il titel «Sistem d'energia Val dal Rain Grischuna 2050». Questas instituziuns han incumbensà l'Empa d'analisar scientificamain il «sistem d'energia Val dal Rain» per pudair prender decisiuns sin fundament dals fatgs, per realisar il Plan d'acziun Green Deal (AGD). Il studi, ch'è vegnì finanzià cuminaivlamain da las instituziuns, duai er mussar, co che las interpresas pon meglierar lur mesiras existentas per cuntanscher la decarbonisaziun. «La Maisa radunda ‹Sistem d'energia Val dal Rain Grischuna› mussa en moda exemplarica, che soluziuns per reducir las emissiuns da CO2 pon vegnir elavuradas mo cuminaivlamain ed en il rom d'in barat transparent», declera Fabio Wider, manader da l'ovra da cement da la Holcim a Vaz Sut. La Maisa radunda vegn cuntinuada per examinar e plausibilisar las mesiras proponidas en il rapport.
Situaziun da partenza cumplexa
Per cuntanscher la finamira netto nulla fin l'onn 2050 ston en spezial ils stgaudaments actuals dad ieli e da gas vegnir remplazzads tras implants che stgaudan cun substanzas regenerablas, ed il traffic privat e public sto vegnir equipà cun motors senza emissiuns. Ina sfida spezialmain gronda è la decarbonisaziun da process industrials che dovran fitg blera energia. En la Val dal Rain Grischuna tranter il cunfin chantunal e Domat èn situads gist quatter manaschis industrials che stattan davant grondas sfidas en connex cun la decarbonisaziun: L'ovra da cement da la Holcim a Vaz Sut, il stabiliment per arder ruments a Trimmis sco er la Ems Chemie e l'ovra a biogas da la Axpo a Domat transfurman grondas quantitads d'energia. Sche er anc il CO2, ch'è fitg difficil d'evitar, sto vegnir prelevà e plazzà en in deposit final en l'avegnir, dovra quai d'ina vart energia supplementara. Da l'autra vart produceschan quests stabiliments, sin differents nivels da temperatura, chalur persa utila che pudess vegnir duvrada per remplazzar stgaudaments fossils. Medemamain stoi vegnir accentuà, che las interpresas dal provediment d'energia (Rhiienergie, IBC Energie Wasser Cuira e Gevag) furneschan gia chalur a distanza sin differents nivels da temperatura ad ina part da las chasadas e dals manaschis.
Sviluppà tecnicas da modellaziun innovativas
Pervia da la cumplexitad da la situaziun ha l'Empa applitgà ina tecnica da modellaziun innovativa. Quella permetta da preschentar tut ils consums, tut las transfurmaziuns e tut ils currents d'energia dals differents purtaders d'energia, e quai cun ina gronda dissoluziun temporala da mo in'ura e cun in'auta dissoluziun territoriala sco er cun resguardar ils differents nivels da temperatura. Mo gia l'installaziun d'in tal uschenumnà «sistem da multienergia cun colliaziun da secturs» è ina innovaziun scientifica. Modellaziuns realisticas èn dentant mo stadas pussaivlas, perquai ch'ils manaschis industrials e las interpresas dal provediment d'energia han mess a disposiziun lur datas detagliadas en il rom dal project. Questa lavur considerabla da tut las instituziuns participadas è sa pajada: ins ha pudì examinar in grond dumber da scenaris e da mesiras e chattar – ord vista da l'economia publica – la via la pli favuraivla a la decarbonisaziun. Las modellaziuns mussan, che la gronda part dals purtaders d'energia actuals (ieli da stgaudar, diesel, benzin, gas natiral e charvun) vegn remplazzada tras electricitad, ruments biologics, biometan, metan sintetic ed idrogen. L'impurtanza da l'energia da laina e dal consum total d'electricitad resta circa sin il medem nivel sco oz. Quai è oravant tut pussaivel grazia ad in'utilisaziun pli intensiva da la chalur persa. La tecnica da modellaziun applitgada qua po da princip vegnir transferida er sin autras regiuns geograficas. La premissa è dentant, che las interpresas pertutgadas mettian a disposiziun lur datas da consum e da producziun.
Finanziaziuns da partenza sin basa da la Lescha davart la promoziun e la finanziaziun da mesiras per la protecziun dal clima en il Grischun (LCClima)
Cumbain che la midada dal sistem d'energia pretenda investiziuns inizialas, mussan ils resultats che questas investiziuns rendan a lunga vista per l'economia publica. Qua po vegnir applitgada la Lescha davart la promoziun e la finanziaziun da mesiras per la protecziun dal clima en il Grischun (LCClima), che vegn tractada dal Cussegl grond en la sessiun d'avrigl 2025. Cun la LCClima vegn stgaffida la basa per promover projects dal clima che gidan il chantun Grischun a lunga vista a sbassar ils custs, a rinforzar l'economia interna ed a reducir la dependenza da l'exteriur.
Agiuntas:
Dapli infurmaziuns:
www.klimawandel.gr.ch
Infurmaziuns:
- Cusseglier guvernativ dr. Jon Domenic Parolini, schef dal Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. +41 81 257 01 12 (cuntanschibel da las 14.00 fin las 14.30), e‑mail Jondomenic.Parolini@ekud.gr.ch
- Dr. Robin Mutschler, manader da project / manader da gruppa Macro-Energy Systems, Urban Energy Systems Laboratory, Institut federal da controlla da material e da perscrutaziun, tel. +41 58 765 42 95 (cuntanschibel da las 08.00 fin las 17.00), e‑mail Robin.Mutschler@empa.ch
Responsabladad: Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient